<h2>Süreç ve dinlenmelerin durumu</h2>
Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nda süreçle ilgili tarafların dinlenmesinin bu hafta tamamlanması bekleniyor. Ancak terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan'ın dinlenip dinlenmeyeceği ve dinlenecekse hangi usulle gerçekleştirileceği konusundaki tartışmalar sürüyor. Komisyonda Emek Partisi'ni temsil eden İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, "Komisyonun mutlaka İmralı ile buluşması şart. Bu ne şekilde olur? Komisyonun İmralı'ya gitmesi daha anlamlı olur, yüz yüze irtibat, soru sorabilmek, konuşabilmek açısından. Ama bunun komisyonda bağıtlanması lazım" dedi.

<h2>Toplantılar ve dinlenecekler</h2>
Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, yarın saat 14.00'te toplanarak, onuncu toplantısını gerçekleştirecek. Toplantıda, "çatışma çözümü" alanında çalışmaları bulunan Prof. Dr. Havva Kök Arslan, Prof. Dr. Sevtap Yokuş Veznedaroğlu, Prof. Dr. Ayşe Betül Çelik, Doç. Dr. Çerağ Esra Çuhadar, Fatih Ulusoy, Hüseyin Oruç, Prof. Dr. Deniz Ülke Kaynak, Doç. Dr. Vahap Coşkun ve Prof. Dr. Talha Köse dinlenecek.

Komisyonun 18 Eylül Perşembe günü yapacağı onbirinci toplantıda ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde faaliyet gösteren Kadim Aşiretler Federasyonu, Anadolu Güvenlik Korucuları ve Şehit Aileleri Konfederasyonu, Medrese Alimleri Vakfı, İslami Tebliğ Tedris İlim Hareketi Adamları Derneği, Doğu Güneydoğu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu, Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği temsilcileri dinlenecek.

<h2>Öcalan'ın dinlenmesi tartışması</h2>
Terör örgütü lideri Abdullah Öcalan'ın dinlenip dinlenmeyeceği tartışması...
Komisyonun süreçle ilgili tarafların dinlenmesini bu hafta tamamlaması bekleniyor. Ancak komisyonda sık sık dile getirilen terör örgütü PKK lideri Abdullah Öcalan'ın da dinlenip dinlenmeyeceği konusunda henüz bir netlik bulunmuyor.

Yeniden Refah, DSP ve HÜDA PAR temsilcileri İmralı'ya gidilmesine karşı çıkarken, AK Parti kanadından bu konuda şimdiye kadar herhangi bir görüş dile getirilmedi. Cumhur İttifakı ortağı MHP'nin Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu Üyesi, Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, sosyal medya hesabından "Meclis Başkanımız Sayın Numan Kurtulmuş, terör örgütü kurucusu Abdullah Öcalan'ın beyanlarını almak üzere zamanlaması ve yöntemi iyi düşünülerek Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu içerisinden 3 -4 kişiyi seçmesi bir zaaf oluşturmayacaktır" paylaşımında bulunmuştu.

DEM Partililer de komisyonda resmi olarak dile getirmese de mutlaka Abdullah Öcalan ile görüşülmesi gerektiğini vurguluyor. Komisyonda dinlemeler tamamlandıktan sonra, yasal çerçeve için hazırlıklar başlayacak. Komisyon üyelerinin yasal çerçeve konusunda görüş ve önerileri dinlenecek.

<h2>Bayhan'ın görüşleri ve üç ayaklı çalışma</h2>
İskender Bayhan: "Komisyonda tartışıp sonuçlandırmakta yarar var"
Komisyon üyesi EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, ANKA Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, "Bu süreç İmralı'da başlamış ve orada yürüyen bir süreç. Bu sürecin nasıl ilerleyeceği iktidar tarafından da vurgulandı. Hem Devlet Bahçeli'nin hem Erdoğan'ın, dolayısıyla Cumhur İttifakı'nın, MİT'in açıklamaları var: Öcalan'ın tutumlarının ne kadar belirleyeci olduğu ifade ediliyor. Öyleyse komisyonun mutlaka İmralı ile buluşması şart. Bunun biçimi nasıl olur, ne şekilde olur? Komisyonun İmralı'ya gitmesi daha anlamlı olur; yüz yüze irtibat, soru sorabilmek, konuşabilmek açısından. Ama bunun komisyonda bağıtlanması, sonuçlandırılması lazım. Yani bu sadece Meclis Başkanı'nın veya iktidar bloğunun bir tasarrufu olmamalı. Onun için komisyonda tartışıp sonuçlandırmakta yarar var, kim gidecek, kaç kişi gidecek, nasıl gidilecekse" dedi.

"İnsanlığa, halka karşı işlenmiş suçlar dışındakiler de dahil olmak üzere genel bir siyasi af çıkarılması konusu. Bunun çerçevesi neler olmalı, hangi maddeler, hangi suçlar hariç olacak, kapsamı ne olacak? Çünkü anladığımız kadarıyla Cumhur ittifakı'nın yaklaşımı, bunu PKK ile sınırlı tutmak. 'PKK kendini fesheden örgüt' yaklaşımıyla sınırlı bir düzenleme hazırlığı var. Biz bunu yetersiz buluyoruz. Bu olmaz demiyoruz, bu olmalı zaten ama bu yetersiz bugün açısından. Çünkü terörle mücadele anlayışıyla Türkiye'de sürdürülen politikalar sadece PKK ve PKK militanlarını değil, içine yüz binleri, milyonları aldı. Bu memlekette, 'Terör örgütü üyesi olmamakla birlikte terör suçu işlemek' diye terör suçları icat edildi. Dolayısıyla bu açıdan daha kapsamlı, 'insanlığa karşı işlenmiş, halka karşı işlenmiş suçlar hariç' diye bir norm oluşturup, bunların hangi suçlar olduğunu netleştirip bu hususlar dışında kalanları kapsayan bir genel affın önemli olduğunu düşünüyoruz, onun üzerinde çalışıyoruz."

"Artık silah bırakmış ve silah bırakmayı destekleyen bütün PKK militanlarının eve dönüşünün sağlanacağı bir zemin oluşturulmasını istiyoruz"

İkincisi, 'geri dönüş' ve 'silah bırakma' konusundaki sürecin tamamlanması ve bu süreçle ilgili kamuoyunun kademe kademe bilgilendirilmesi. 'Geri dönüş' için özel olarak nasıl bir şey olur? Biz konuda da bir sınırlama olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Artık silah bırakmış ve silah bırakmayı destekleyen bütün PKK militanlarının geri dönüşünün, eve dönüşünün sağlanacağı bir zemin oluşturulmasını istiyoruz. Mesela uyum, topluma adaptasyon gibi şeylerden bahsediliyor. Biz buralarda çok sorun olacağını sanmıyoruz. PKK militanları silah bırakıp Türkiye'ye gelecekse geldikten sonra, çok istisnadır topluma uyum konusunda sorun yaşama meselesi. Çünkü bunlar aynı zamanda politik faaliyet yürüten insanlar. Dolayısıyla asıl mesele uzlaşıp anlaşmak, iktidar blokuyla muhalefetin, partilerin komisyonda yer alan temsilcilerinin mutabık kalmasını sağlamak.

"Orada da eylem yapmışlar yapmamışlar, suç işlemişler işlememişler, silah kullanmışlar kullanmamışlar, silahlı eyleme katılmış katılmamışlar gibi ayrımların gerçekçi olmadığını düşünüyorum. Neye göre bileceksiniz? Devlet kayıtları dışında ne var elimizde. Devlet kayıtları da ne kadar kendi mantığı açısından birebir gerçeğe isabet edecek? Bu şu mu demek; 'sadece İstihbaratın kimliklerini tespit ettiklerini kabul edeceğiz, onun dışında kişisel beyan mı esas olacak.' Böylesi ayrıntılara girmenin işi zorlaştıracağını düşünüyoruz. Biz doğrudan silah bırakmayı kabul etmiş olan her PKK militanının geri dönüşünün sağlanabileceği düzenleme düşünüyoruz."

"Üçüncü çalışma konusu ise anadil, kayyumlar konusu. İktidar grubu, Cumhur İttifakı bir an önce belki 'geri dönüş'le ilgili bir çerçeve hazırlayıp buradan kendi yoluna devam etme derdinde görünüyor, öyle parlamentoda kapsamlı bir çalışma niyetinde gözükmüyor ama özellikle anadil, kayyumlar konusu ki gördüğümüz kadarıyla iktidar kanadından MHP'nin de bu iki konuda AKP'den ayrışan bir yönü var. AKP grubu ağzına hiçbir somut birşey almadı ama MHP grubu, komisyona katılan Feti Yıldız, hem infaz düzenlemesi hem kayyumlar konusunda Cumhur İttifakı'ndan daha ileri şeyler söyledi ki Devlet Bahçeli de söylüyor bunları. Yani belediyeler yasasında düzenleme yapılması ve görevden alınan belediye başkanlarının yerine kimin geleceğine belediye meclislerinin kendilerinin karar vermesi konuları… Bu bir paragraflık bir düzenleme ve buna ilişkin muhalefet olarak geçen dönem bir kanun teklifi verilmişti zaten.

Yine 'infaz yasası' konusunda MHP'nin daha geniş bir yaklaşımı var ama AKP'den bir ses yok. Cumhur İttifakı, Meclis Başkanı ve Saray'daki bu işlerin muhatapları bu kadar geniş bir çalışmayı devam ettirir mı yoksa komisyonu bitirmeye mi kalkar o kısmı bilemiyoruz ama asıl mesele şu ki, anadil konusundaki düzenlemeler ve başka atılması gereken adımlara dair CHP'nin, bizim, DEM'in, TİP'in çalışmaları var. Yeniyol grubu da sanıyorum bundan yana ama bir çerçeve sunmadı, onlar da bu açıdan bir çalışma yapılması gerektiğini düşünüyor."

Milli Dayanışma Komisyonu, süreçle ilgili tarafların dinlenmesini bu hafta tamamlamayı hedefliyor. Ancak Abdullah Öcalan'ın dinlenip dinlenmeyeceği konusu netleşmedi; Yeniden Refah, DSP ve HÜDA PAR karşı çıkarken AK Parti tarafında net bir görüş bulunmuyor. İskender Bayhan, İmralı ile yüz yüze temas ve komisyonun bu konuyu resmi olarak karar altına almasının önemini vurguluyor ve üç ana konu üzerinde çalışmalar sürüyor: genel af kapsamında, geri dönüş ve silah bırakma süreci, ile anadil ve kayyumlar konuları.

Milli Dayanışma Komisyonu Öcalan'ın Dinlenmesi ve İmralı Ziyaretinin Usulünü Tartışıyor

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un başkanlığında kurulan ve çalışmalarına 5 Ağustos'ta başlayan Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu bu hafta 17 Eylül 2025 Çarşamba ve 18 Eylül 2025 Perşembe günleri yapılacak 10'uncu ve 11'nci toplantılarına hazırlanıyor. Bu toplantılarda çatışma çözümü alanında çalışmalar yapan akademisyenler ve uzmanlar ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri dinlenecek. Bölgenin kanaat önderleri ve güvenlik korucuları görüş ve önerilerini dile getirecek.
Komisyon, 5 Ağustos'ta çalışma usul ve esaslarını belirlemiş, 8 Ağustos'ta İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve MİT Başkanı İbrahim Kalın bilgilendirme yapmıştı. 12 Ağustos'taki toplantıda dinlenecek kurum ve kuruluşlarla ilgili öneriler alınmış, 19 Ağustos'tan itibaren taraflar ve kurum temsilcilerini dinlemeye başlanmıştı. Bu kapsamda bugüne kadar şehit aileleri ve gaziler, Diyarbakır Anneleri, Barış Anneleri, Cumartesi Anneleri, baro başkanları, eski Meclis başkanları ve son olarak geçen hafta işçi ve memur sendikası konfederasyonları ile işveren örgütlerinin temsilcilerini dinledi.
Terör örgütü lideri Abdullah Öcalan'ın da dinlenip dinlenmemesi konusu ise tartışmaların merkezinde kalmaya devam ediyor. Komisyon'da, PKK liderinin dinlenmesi gerektiğini savunan DEM Partililer ile İmralı'ya gidilmesine veya bir video kaydı ile dinlenmesine karşı çıkan DSP, Yeniden Refah ve HÜDA PAR arasındaki görüş ayrılıkları sürdürülüyor. MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız'ın 5 Eylül'de sosyal medya üzerinden yaptığı açıklama, Öcalan'ın dinlenmesi durumunda bunun Imralı'ya gidilerek mi yoksa bir video kaydı ile mi yapılacağı tartışmasını tekrar gündeme taşıdı.
Komisyon, dinlemeler tamamlandıktan sonra ortaya çıkacak yasal düzenlemelerin çerçevesine ilişkin partilerin görüş ve önerilerini alacak.

Milli Dayanışma Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, 10. ve 11. toplantılarında çatışma çözümü alanında çalışmaları olan akademisyenler ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki STK temsilcilerini dinleyecek. Bölge kanaat önderleri ve güvenlik korucuları görüşlerini paylaşacak. Öcalan'ın dinlenmesi konusundaki tartışmalar sürüyor; son aşamada yasal düzenlemeler için tarafların görüşleri değerlendirilecek.

“Imrali” ile ilgili sonuçlar

Milli Dayanışma Komisyonu Öcalan'ın Dinlenmesi ve İmralı Ziyaretinin Usulünü Tartışıyor

Çatışma Çözümü İçin Akademisyenler ve Bölge STK Temsilcileri Milli Dayanışma Komisyonu'nda Dinlenecek