Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF), 2025 için hazırladığı Perakende Sektörü İstihdam Raporu'nu kamuoyuna açıkladı.

Rapor, yerel zincir mağazaların istihdama katkısını geniş yelpazede ortaya koyarken, gençlerin sektöre bakışından kadın istihdamının bölgesel etkilerine uzanan pek çok yapısal sorunu ve çözüm önerisini içeriyor.

Rapora göre, yerel perakende zincirleri Türkiye genelinde 100 binden fazla kişiye doğrudan istihdam sağlıyor. Satış, lojistik, muhasebe ve yöneticilik gibi birçok alanda ciddi istihdam yaratıyorlar. Özellikle küçük şehirlerde gençler ve kadınlar için önemli bir çalışma alanı sunan bu sektör, bölgesel kalkınmaya ve istihdam dengesine katkı veriyor.

18-30 yaş arasındaki genç çalışanlar, sektörü kalıcı bir kariyer olarak görmüyor; perakendeyi bir ara durak olarak görüyor, başka mesleklere yönelmeyi planlıyorlar.

Türkiye’de kadınların en yoğun çalıştığı sektörlerden biri olan perakende, raporda kadınların iş yaşamında kalıcılığını sağlamak için kreş desteği, vardiya planlaması ve güvenli ulaşım gibi sosyal mekanizmaların güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Kırsalda kadınların iş gücüne katılımı için perakende sektörünün hayati bir rol üstlendiği belirtiliyor.

Raporun öne çıkan önerilerinden biri pazar günleri marketlerin kapalı olması yönünde. Bu uygulama, çalışanların aileleriyle aynı gün tatil yapabilmesini mümkün kılarak sosyal hayat ile iş yaşamı arasındaki dengeyi sağlamayı hedefliyor.

Sürdürülebilir istihdam açısından raporda bazı sorunlar da işaret ediliyor: pazar günleri aileleriyle tatil yapılamadığı için sektörün kalıcı bir iş olarak görülmediği vurgulanıyor.

TPF Başkanı Ömer Düzgün, pazar günleri marketlerin kapalı olmasının aile yapısını güçlendireceğini, sektörde sürdürülebilir istihdamı destekleyeceğini ve küçük esnafı canlandıracağını belirtti. Bugün perakende sektöründe çalışan yüz binlerce kişi, ailesiyle aynı gün tatil yapamıyor. Kendisi hafta içi izinli, eşi hafta sonu, çocuğu okulda, kendisi vardiyada dedi.

Hafta sonu tatilinin aile bağlarını güçlendireceğini vurgulayan Düzgün, Bu birbirinden uzaklaşmış hayatlar aile bağlarını zayıflatıyor, sosyal yorgunluk yaratıyor. Oysa aile, birlikte geçirilen zamanla güçlenir. Bu durum sürdürülebilir istihdamı olumsuz etkiliyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın 2025 yılını Aile Yılı ilan etmesi çok değerli bir çerçeve çizmiştir. Biz de yerel zincirler olarak bu vizyona katkı sunmak istiyoruz dedi.

Düzgün, konuyla ilgili bakanlıklarla görüşmeler yaptıklarını belirterek, şehirler arası pilot bölgelerde bu uygulamayı başlatmayı hedeflediklerini söyledi. Yerel zincirler olarak öncü olmaya hazırız. Bu, gençlerin sektöre bakışını değiştirecek, daha insani bir çalışma kültürü yaratacaktır. Sektörümüz açısından da sürdürülebilir istihdamın anahtarıdır. Çalışanlar kendilerini değerli hissettiklerinde, sosyal yaşamla iş arasında dengesini kurabildiklerinde o sektörde uzun yıllar kalmak ister. Ayrıca pilot bölgelerden başlanarak Avrupa'da görüldüğü gibi marketler kapalı olabilir. Küçük esnaf için de bu uygulama can suyu olacaktır. Yerli ekonomiyi, aile yapısını ve sürdürülebilir istihdamı güçlendirecek bir adım.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oeb1aa38d-36af-412a-8b98-f01da42f58c1.webp

TPF'den Pazar Günleri Marketlerin Kapalı Olması Önerisiyle Sürdürülebilir İstihdam Vurgusu

İngiltere’de yapılan geniş kapsamlı bir anket, çalışanların yapay zekâya dair endişe ve umutlarını gün yüzüne çıkardı.

Çalışan Sendikaları Kongresi (TUC) tarafından 2.600 çalışanının katılımıyla gerçekleştirilen ankette, istihdam içindeki yetişkinlerin yapay zekâya yönelik endişeleri ele alındı.

Ankete katılanların yüzde 51'i, yapay zekânın işlerini elinden alacağı ya da işin yapılış şeklini değiştireceği konusunda endişeli olduğunu belirtti. Bu kaygı, 25-34 yaş arasındaki çalışanlarda yüzde 62'ye çıktı.

Üst düzeyde bir pay da, katılımcıların yüzde 50'sinin şirketlerin değil çalışanların yapay zekâ kullanımında söz sahibi olması gerektiğini savunduğunu ortaya koydu.

TUC’den yapılan açıklama, büyük teknoloji firmalarının yapay zekâ kullanımı nedeniyle işten çıkarmalar yapabileceğine dikkat çekti.

Ülkedeki işsizliğin son dört yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 4,7'ye yükseldiği hatırlatılarak, yapay zekâ araştırma ve geliştirme çalışmalarına kamu bütçesinden milyarlarca sterlin ayrıldığı, ancak çalışanların bu yeni teknolojilere kurban edilmemesi gerektiğinin altı çizildi.

Açıklamada, yapay zekâ kullanımının artmasının eşitsizliğe, çalışma şartlarında kötüleşmeye ve sosyal rahatsızlığa yol açabileceğine dair uyarılar da yer aldı.

TUC Genel Sekreter Yardımcısı Kate Bell, görüşlerini şu sözlerle özetledi: 'Yapay zekânın dönüştürücü potansiyeli var. Doğru şekilde geliştirilirse çalışanlar da bundan fayda görebilir.' Bell, kontrolsüz bir gelişimin yalnızca yapay zekâ geliştiricilerini zenginleştireceğini, çalışanların ise yaşamlarının zorlaşacağını belirtti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe84b655c-0ae3-4208-8850-edb0a221511e.webp

İngiliz Çalışanlar Yapay Zeka'nın İşleri Ellinden Almasından Endişeli: Yüzde 51'lik Kaygı

TÜİK, 2024 yılına ilişkin sanayi ve hizmet istatistiklerini açıkladı. Avrupa’daki iş istatistikleri yönetmeliğine uyum çerçevesinde bültene ilişkin veriler 2009-2023 için revize edildi; kesin sonuçlar ise Aralık ayında ilan edilecek.

Geçici sonuçlara göre 2024’te faal girişimlerin yüzde 44,4’ü hizmet sektöründe, yüzde 35,1’i ticaret sektöründe yer aldı. Hizmet sektörü toplam istihdamın yüzde 39,2’sini oluştururken sanayi sektörü için bu pay yüzde 27,2 olarak hesaplandı. Ticaret sektörü ise ciroda yüzde 45,8’lik payla ilk sırada yer aldı. Hizmet sektörünün ciro payı yüzde 16,9 iken sanayi sektörünün ciro payı yüzde 30,2 olarak kaydedildi.

Geçen yıl üretim değeri, imalatta 21 trilyon 927 milyar lira, ticarette 6 trilyon 764 milyar lira, inşaatta 5 trilyon 905 milyar lira, ulaştırma ve depolamada 4 trilyon 995 milyar lira, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımında 3 trilyon 263 milyar lira olarak gerçekleşti.

Ciro payının yüzde 35,1’ini 250 ve üzeri büyüklük grubu, yüzde 24,7’sini 1-9, yüzde 19,9’unu 10-49 ve yüzde 20,3’ünü 50-249 büyüklük grupları oluşturdu. İstihdamın ise yüzde 36’sını 1-9 büyüklük grubu, yüzde 27,8’ini 250 ve üzeri, yüzde 19,3’ünü 10-49 ve yüzde 16,9’unu 50-249 büyüklük grupları teşkil etti.

Geçen yıl aktif girişim sayısı 3 milyon 942 bin 781 olarak gerçekleşti. Geçici sonuçlara göre 2024’te ciro 91 trilyon 653 milyar lira, üretim değeri 53 trilyon 157 milyar lira, faktör maliyetiyle katma değer 15 trilyon 749 milyar lira olurken mal ve hizmetlerin toplam satın alışları 79 trilyon 836 milyar lira olarak belirlendi. İstihdam ise 19 milyon 789 bin 7 kişi olarak kaydedildi.

İmalat sanayisindeki girişimlerin yüzde 54,7’si düşük teknoloji faaliyetlerinde yer aldı. Bu faaliyetlerdeki girişimler istihdamın yüzde 48,5’ini, cironun yüzde 35,9’unu oluşturdu.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o4f10ce8c-3904-4de3-80ed-a6c65204eeed.webp

Türkiye'de 2024'te Faaliyet Gösteren Girişimlerin Yüzde 44,4'ü Hizmet Sektöründe

Galatasaray’ın Osimhen’e ödediği 75 milyon Euro, Türkiye için tarihi bir rekor. Ama günümüzde transferler, sahadan laboratuvarlara uzanan bir gerçeği saklıyor. Artık transferin anlamı değişti: Oyun alanı futbol sahası olmaktan çıktı; teknoloji laboratuvarlarına taşındı. Peki şu soruyu sormanızı istemez misiniz: Bir kişi için 1 milyar dolar öder misiniz?

Bir kişiyi işe almak için 1 milyar dolar verir miydiniz? On yıl önce bu soru bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibiydi; bugün Wall Street Journal’ın sayfalarında, teknoloji devlerinin yönetim katlarında yankılanan bir gerçek haline geldi. Yapay zekanın milyonlarca insanı işsiz bırakacağı korkusu ile tek bir bireyin yeteneğini “oyun değiştirici” olarak karşılayacak paraların kıyası konusunda bir karşıtlık var.

Bu tezatlık, kariyerinin başında olan her gencin kafasında dev bir soru işareti yaratıyor: Bu yeni oyunun kuralları nedir? Ben bu oyunun neresindeyim?

Mark Zuckerberg’in OpenAI’nin baş araştırmacısı Mark Chen’e 1 milyar dolarlık teklif ettiği iddiaları konuşuluyor. WSJ’nin raporu bu iddiayı yalnızca söylenti olarak bırakmıyor; Meta CEO’sunun aynı anda 28 yaşındaki Alexandr Wang’ın Scale AI’ı 14 milyar dolara bünyesine kattığını belirtiyor. Bu astronomik rakamlar karşısında gençlerin aklına gelen ilk soru ise: “Ben de bu trenin içinde olabilir miyim?”

Yapay zeka yeteneğine talep patlaması maaş paketlerini uçuruyor ve teknoloji şirketlerini işe alım kurallarını yeniden yazmaya zorluyor. Veriler çarpıcı: Top AI/ML bilimcileri ve araştırmacıları, geleneksel rollerden çok daha yüksek ücretler alıyor. Alexandr Wang’a 14.3 milyar dolarlık teklif, Vinicius Junior’ın reddettiği 1.1 milyar doları bile gölgede bırakıyor.

Peki, Mark Zuckerberg neden kâr amacı gütmeyen bir şirket için bu serveti gözden çıkardı? Çünkü yapay zeka alanında savaş, yetenek savaşıdır. Bu pazarda kazanan her şeyi alır. Alexandr Wang gibi bir deha yalnızca bir çalışan değil; geleceğin trilyon dolarlık pazarlarını şekillendirecek stratejik bir silahtır. Onu transfer etmek, rakibin bu silahı kullanmasını engellemek ve kâinatta önemli bir haritayı fethetmektir. Bu, geçmişin ölçütlerinin ötesine geçen, potansiyelin performanstan daha değerli görüldüğü yeni bir çağdır.

Ama burada göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek var: Bu transferler yapılırken McDonald’s CFO’su Bloomberg’e, müşterilerinin kahvaltıya parası olmadığını söylüyor. Bu, yalnızca bir istatistik değil; işçilerin açlık sınırlarının kendini gösteren somut bir kanıt. Ve işsizlik artıyor mu? Evet; fakat yapay zekâya maruz kalan meslekler için risk, maruz kalmayanlardan daha yüksek.

Milyarlık teklifler ile kahvaltı parası olmayan çalışanlar arasındaki bu uçurum, dünyanın tek bir gezegende mıknatıs gibi iki farklı gerçeklik yarattığını hatırlatıyor. Değer artık nüfusun çok küçük bir kesiminin elinde toplanıyor; onlar yapay zekâyı yaratıp yönetenler, yönlendirenler. Diğerleri ise rutin işleriyle, robotik süreçler ile yaşamak zorunda kalıyorlar.

Bu durum bir balon göstergesi olmaktan çok, ekonominin ve sosyal yapının kökten değiştiğinin işareti. Soru artık “balon patlayacak mı?” değil; “bu yeni yapıda ayakta kalmayı nasıl başaracağız?”

Tarih de benzer dönüşümlerden ders çıkarır. 1849 California Altın Çılgınlığı’nda çoğu kişi servet ararken gerçek güç, kuyumcu ve tedarik zinciri kuranlarda oldu. Levi Strauss kot pantolonlarıyla, John Studebaker el arabasıyla, Samuel Brannan malzeme satıcısıyla servet yaptılar.

Sanayi Devrimi’nde de asıl zenginler fabrikacıların kendisi değil; demiryolu, çelik ve finans dünyasının aktörleriydi. İnternet patlamasında birçok şirket iflas etti; ancak altyapıyı kuranlar, Amazon ve Google gibi devleri ayakta tuttu.

Bugün de benzer bir dönüşüm yaşıyoruz. Herkes “AI uzmanı” olmak istiyor; fakat belki de asıl fırsat başka bir yerde yatıyor. AI çağının “kürek satıcıları” kimler olacak?

Gelecek, gençleri iki radikal yola çekiyor:
- AI alanında derinleşenler, dünyanın en büyük parsellerinde talebe cevap verecek yetenekler olarak öne çıkıyor.
- AI’nin rutin işleri otomatikleştirmesiyle milyonlarca işin yok olma ihtimali karşısında, gençler dayanıklılık ve çok yönlülük avantajına dönüyor.

PwC’nin 2024 Küresel İşgücü Umudu ve Korkuları raporu, gençlerin AI’yi benimsemeye ve uyum sağlamaya hazır olduğunu gösteriyor. Ancak AI’ye dirençli olanların, gelecekte talep gören işlerde başarılı olma şansı daha düşük. 2025 itibarıyla işverenler, AI’yı işe alım süreçlerini otomatikleştirmek için kullanmanın ötesinde, aday deneyimini güçlendirmek için kullanacaklar. İnsan odaklı becerilerin değeri artacak.

AI, genç istihdam programlarını dönüştürme potansiyeli taşıyor. Gençler, AI’yi rekabete karşı bir tehdit olarak görmek yerine bir güç çarpanı olarak benimsemeli. Veriyi temizlemek ve etiketlemek gibi altyapı işlerini yapanlar da her zaman talep görecek. AI eğitimi ve danışmanlığı, gelecekte de cazibesini koruyacak. Şirketlerin AI’yı anlamasını sağlamak, onları daha yetkin kılmak için kritik olacak.

AI güvenliği ve etik, bugünler için en sıcak tartışma konularından biri. Avrupa Birliği regülasyonları sürerken, yasal çerçeveler giderek güçlenecek. AI ile insan etkileşiminin tasarımında belirsizlik sürerken, teknolojiyi kullanışlı kılmak en önemli işlerden biri olacak. Bu arada Sam Altman’ın AI ve insan beyniyle entegre çalışabilecek bir girişime ortak olduğuna dair haberler de gündemin önemli başlıkları arasında.

Kariyerini güçlendirmek isteyen gençler için ipuçları basit: Projelerinizi, başarılarınızı ve öğrendiklerinizi görünür kılın; sektördeki doğru insanlarla bağlantılar kurun; kendinizi “etrafınızdaki beş arkadaşın ortalaması” kavramından sıyırıp, kendi benzersiz alanınızı yaratın; sadece ne bildiğinizi değil, nasıl düşündüğünüzü de gösterin.

Sonuç olarak, Mark Zuckerberg milyar dolarlık transferler konuşurken bile milyonlarca insan kahvaltı için para bulamıyor. Bu paradoks, tarihe benzer bir gerçeği hatırlatıyor: Büyük dönüşümler, trene atlamayı bilenlerle, doğru vagonu yakalayanlar tarafından kazandırılır. Galatasaray 75 milyon Euro’yu Osimhen’e transfer ederek değerini gördü ve strateji kurdu; gençler de kendi kariyerleri için benzer bir bakış açısını benimsemeli.

Bir sonraki adımı siz belirleyin: Bu yeni oyunun piyonu mu olacaksınız, yoksa kuralları okuyup kendi stratejisini kuran bir oyuncu mu? Cevabınız, kariyerinizin ve belki de geleceğinizin yönünü belirleyecek.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe82484de-386d-429d-bd71-89a2df6863e0.webp

“istihdam” ile ilgili sonuçlar

TPF'den Pazar Günleri Marketlerin Kapalı Olması Önerisiyle Sürdürülebilir İstihdam Vurgusu

İngiliz Çalışanlar Yapay Zeka'nın İşleri Ellinden Almasından Endişeli: Yüzde 51'lik Kaygı

Türkiye'de 2024'te Faaliyet Gösteren Girişimlerin Yüzde 44,4'ü Hizmet Sektöründe

Bir Kişiye 1 Milyar Dolar Teklifi: AI Çağında Yeni Oyun