Gaokao: Çin'de iki gün süren ve baskılarla şekillenen üniversiteye giriş sınavı

Çin'de üniversiteye girişin tek yolu olan Gaokao sınavı, milyonlarca öğrencinin hayatını belirliyor. Her yıl Haziran ayında iki gün süren ve yaklaşık 10 saate yaklaşan bu sınav, sadece akademik bilgiyi değil, öğrencilerin psikolojik dayanıklılığını da test ediyor. Ailelerin, okulların ve toplumun baskısı öğrencilerin omuzlarına ağır yük olarak oturuyor; başarılı olanlar parlak bir gelecek kurarken başarısızlıklar geri dönüşü zor bir yola yol açabiliyor.

Sınav, Matematik, Çince ve Yabancı dilin yanı sıra öğrencilerin kariyer hedeflerine göre fizik, kimya, biyoloji, tarih, politika ve coğrafya gibi alanlardan da sınavlar içeriyor; ancak zorluk seviyesi lise müfredatının çok ötesinde. Özellikle Matematik sorularının bazıları üniversite seviyesi olarak değerlendiriliyor. 2024’te 13,4 milyon aday sınava girdi ve yalnızca yüzde 40’ı üniversiteye kabul edildi.

En prestijli “Project 211” üniversitelerinde ise kabul oranı yalnızca yüzde 5 civarında. Öğrenciler haftada ortalama 60 saat çalışıyor; bazıları okulları bırakıp özel derslere yöneliyor. Uykusuz geceler, konsantrasyonu artırmak için serum taktırmak, sınav dönemine denk gelmemesi için doğum kontrol hapı kullanmak gibi uç önlemler bile rapor ediliyor.

Gaokao, Shenzhen’de intihar eden öğrencilerin çoğunun sınav stresi altında olduğu yönünde raporlar nedeniyle ciddi psikolojik baskılarla anılıyor. Başarı eksikliği ise çoğu öğrenci için düşük gelirli işlere yönelişe, aile hayal kırıklığına ve sosyal dışlanmaya yol açıyor.

Gaokao dadıları olarak bilinen genç mezunlar, öğrencilerle birlikte yaşayıp ders tekrarı konusunda yardımcı oluyor; ancak yemek ve temizlik gibi konularda destek veremiyorlar; esas amaçları moral ve motivasyonu sağlamaktır. Aileler sınav günü zaman kaybı olmasın diye lüks otellerde oda kiralıyor; hatta bazı oteller “başarı paketi” adıyla özel hizmetler sunuyor. Ulaşım içinse Gaokao taksileri devreye giriyor; bazı şehirlerde sınav günü bu taksiler trafikte öncelik kazanıyor ve hatta ücretsiz taşıma yapıyor.

Güvenlik önlemleri de artırılıyor; metal dedektörler, sinyal kesiciler ve sınav salonlarını tarayan dronlar kullanılıyor. Metal sütyen askıları bile yasaklandı. Yasa dışı kopya girişimlerine karşı hapis cezaları uygulanıyor; bazı aileler milyonlarca yuan ödeyerek sahte kimlikle sınava giren kişiler kiralıyor. Bu tür vakalar yakalandığında öğrenciye ve aileye ağır cezalar veriliyor.