Türkiye'nin efsanevi fotoğrafçısı Ara Güler'in kareleri yapay zekâ ile yeniden canlandırıldı. Cem Talu'nun yönetmenliğini yaptığı görüntülerde seslendirme ve müzik Zülfü Livaneli'ye ait. Talu, yapay zekâ dokunuşunu Instagram'da şu notla paylaştı: 'Ara Güler'i 97. doğum gününde saygı ve hasretle anıyoruz...' 

Görüntüler, 1950'li yıllarda çekilmiş fotoğrafların yapay zekâ ile canlandırılması ile oluşturuldu. Talu, paylaştığı notta bu saygı duruşunu ifade ediyor.

Görüntülerin seslendirmesi ve müziği ise Zülfü Livaneli'ye ait.

Ara Güler, 1928 yılında İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde doğdu. Asıl adı Mıgırdiç Ara Derderyan'dır. İsmini 'Yakışıklı Ara' olarak bilinen Ararat Kralı Ara Geghetsik'ten, göbek adını ise dedesi Mıgırdiç'ten aldı. Çocukken sinemadan oldukça etkilendi. Lise döneminde babası, ona 35 mm'lik film makinesi ve bir fotoğraf makinesi alarak fotomuhabir olmaya teşvik etti. 1951 yılında Getronagan Ermeni Lisesi'nden mezun oldu. 1961'de Birleşik Krallık'ta yayımlanan Photography Annual dergisi, onu dünyanın en iyi yedi fotoğrafçısından biri olarak ilan etti. 1979'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin foto muhabirliği dalındaki birincilik ödülünü aldı. İlk evliliğini 1975 yılında Perihan Sarıöz ile yaptı; bu evlilik dört yıl sürdü. 1980 yılında tanıştığı Suna Taşkıran ile 1984 yılında evlendi. Ara Güler'in çocuğu yoktu. 90 yaşında kronik böbrek yetmezliği ve periferik arter hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o309d244c-ca58-4082-a118-540257ea1017.webp

Ara Güler Yapay Zeka Canlandı

Ara Güler’in Fotoğrafları Yapay Zeka ile Canlandırıldı: İzlemeye Doyulmaz Görüntüler

Türkiye’de her gün karşılaştığımız manzaralar öyle şaşırtıcı ki pek çok kişi içinden haykırıyor: Bu kadarını da yaparlar mı? Ancak bu güzellikleri başka bir ülkede göremeyeceğimizi yüreğimizin derinlerinde biliyoruz. İşte gördüğünüz anda Türkiye'den başka ülkede yaşayamam diyeceğiniz anları, X'te @KeyifliBilgiler adlı hesap tarafından derlendi.

Hazırsanız, hem şaşıracağınız hem de Türkiye'de olduğunuzu kanıtlayacak karelerle memleket turuna başlayalım. İşte yapay zekayı şaşırtan Türkiye manzaraları.

Üstelik zaman ve mekân tanımaz; bulunduğumuz her yerde mangal yapmanın yolunu buluruz. Gördüğünüz gibi berber dükkanı da buna dahil.

Yoksa hâlà George Orwell'in Hayvan Çiftliği'ni okumadınız mı?

Çalışırken manzarası, dinlenirken manzarası yeten iş makineleri ülkemizde her derde deva.

Belki de kendisine olan kızgınlığını yine kendisi gibi olan birinden çıkarmak istemiştir.

Görenlere bu benim nasıl aklıma gelmedi dedirten bir görüntü olduğuna eminiz.

Bazen de bekleriz ama yine de gelmez.

Zamana meydan okuduğumuzu da zaten biliyorsunuz.

Öyle anlar olur ki en çok kendimizle kavga ederiz ama ihtiyaç halinde sıkı sıkı sarılırız.

Peki burası Adana mı diyenler kimler?

Her duruma karşı bir önlemimiz olduğunu zaten biliyorsunuz. Tabii aldığımız önlemlerin geçerliliği ve yeterliliği tartışılır.

Üstelik pikniğe gidilen yolda çekilen her çile mübahtır.

Bir de okuduğumuzu anlasak neler olacak neler!

Sanatçı ruhumuz olduğu da kesin.

Konuş be Grok. Hem iş vereceğiz hem de maaş mı? Daha neler...

Plaka Adana olunca sorgulamamışsınızdır diye düşünüyoruz.

Söylemiş miydik? Her zaman bir yolunu buluruz.

Peki gördüklerinizin gerçekliğini sorguladınız mı hiç? Tabii Türkiye'den yaşadığınız en ilginç olayı da merak etmiyoruz hani.

Yorumlarda buluşalım!

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o9ffb0cac-a3f7-4b52-9f7f-745e3c4d192e.webp

Türkiye Manzaraları Şaşırtıyor

Türkiye’de Görüp “Başka Ülkede Yaşayamam!” Dedirten Manzaralarla Memleket Turu

Teknoloji gündeminin başında yer alan bir konuya dalıyoruz: Metaverse!
Hayatın her alanına sızan bu dünyaya karşı yapay zekanın söylediklerini keşfe çıkalım. Peki bu dönüşümler sınırlı mı yoksa metaverse hayatımızı tamamen ele geçirecek mi?

İlk adım: Metaverse nedir? Yapay zeka destekli bu deneyim, fiziksel dünyaya çok yakın bir ortam sunuyor. Nasıl mı? Sanal gerçeklik gözlükleri ve beyin-bilgisayar arayüzleriyle!

Geldikleri noktaya baktığımızda şaşırıyoruz; fakat yapay zeka, kusursuz çalışmanın şu anda teknik bazı eksiklikler nedeniyle zor olduğunu söylüyor. Enerji tüketimi, bağlantı altyapısı ve geniş erişim gibi konular hâlâ çözüm bekliyor. Yine de gelişim sürdükçe, “niye olmasın?” sorusu akla geliyor.

İnsan beyni neyi ‘gerçek’ olarak algılar? Deneyimleyerek elde edilen veriler gerçek olarak kabul edilir ve bu nedenle sanal ortamdaki deneyimler duygusal ve bilişsel olarak bizi etkileyebilir. Böylece gerçek ile sanal arasındaki farkı anlamak giderek zorlaşabilir.

Gerçeğin tanımı değiştikçe sosyal evrim de hızlanır mı? Yapay zeka şu anda metaverse’ün dijital ekonomiyle iç içe geçtiğini söylüyor: Sanal gayrimenkuller, sanal kıyafetler, NFT’ler, kripto para tabanlı ticaret… Bu trendler devam ederse geleneksel ekonomik yapılar da değişime uğrayabilir. Ancak bu dönüşüm, yeni vergilendirme ve mülkiyet kuralları gibi pek çok süreci de beraberinde getirecek.

Metaverse’te insanlar kendi fiziksel görünümlerini, cinsiyetlerini ve hatta adlarını değiştirebiliyor. Sosyal etkileşimler artık yüz yüze olmayabilir ve insanlar bu sanal kimliklerle daha özgür hissedebilir. Ancak yapay zeka, iki kimliğin birden olması halinde karmaşa doğabileceğini belirtiyor. Psikolojik olarak olumsuz etkiler de söz konusu olabilir.

Metaverse eğitim alanında devrim yaratma potansiyeline sahip. Öğrenciler sanal sınıflarda daha dinamik öğrenme deneyimleri yaşayabilir; tarih dersinde savaş sahnelerini, coğrafyada haritaları, biyolojide insan vücudunu canlı görerek öğrenmeyi kolaylaştırabilir. Ancak bu, öğretmen-öğrenci arasındaki etkileşimi olumsuz etkileyebilir; pedagojik denge kritik öneme sahip.

Suç kavramı metaverse’te hâlâ net değildir. Fiziksel dünyadakilerle aynı netlik yok; sanal mülkiyet sorunları, dijital içerik üretimleri ve avatarlar arası tartışmalar gibi konular için yeni yasalar ve etik kurallar şarttır. Hangi ülkenin hukuk sistemi geçerli olacak, kim sorumlu olacak gibi sorular henüz yanıt bekliyor.

Peki, gerçek hayattan tamamen uzaklaşalım mı? Metaverse her ihtiyacımızı karşılayabilir mi? Dışarı çıkmanın, yüz yüze sohbetlerin ve fiziksel hareketin azalması ihtimali var. Ancak insan biyolojisi hâlâ gerçek hayata bağlıdır: yemek yemeye, dokunmaya ve hareket etmeye ihtiyaç vardır; bu nedenle fiziksel dünya hala gereklidir. Sanal dünyada bazı şeylerin karşılığı olsa da tamamen yerini alması olası görünmüyor.

Kültürel olarak farklılıklar eriyebilir ve değerler, diller, gelenekler metaverse içinde kaybolabilir. Öte yandan kültürel birikimin aktarımı da bu ortamda daha kolay hale gelebilir; toplumsal hafızanın güçlenmesi için potansiyel bir yol olabilir. Ancak fiziksel deneyim olmadığı için gerçek kültürel etkileşimlerin tam olarak yerini tutup tutamayacağı hâlâ belirsizdir. Bir müzeyi sanalda gezmek ne kadar etkili olabilir?


https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/ob96235ea-8a7c-413a-858d-a59bef21da0c.webp

Metaverse ve Gerçek Hayat

Yapay Zekaya Sorduk: Metaverse İleride Bir Gün Gerçek Hayatın Yerini Alabilir mi?

Yapay zekanın öncülerinden Geoffrey Hinton, uzun yıllarını bu alandaki araştırmalara adamış ve “yapay zekanın babası” ünvanını almış bir isim. Ancak son dönemde yaptığı açıklamalar, kendi inşa ettiği teknolojiden duyduğu endişeleri ortaya koyuyor.

Hinton, süper zekaya ulaşacak yapay zeka sistemlerinin insanlık için ciddi bir tehdit olabileceğini düşünüyor. Yine de insanlığı kurtarabilecek tek bir yol olduğuna inanıyor...

Hinton'a göre gelecekte gelişmiş yapay zeka sistemlerinin kendi varlıklarını koruma ve daha fazla güç elde etme dürtüsüyle hareket edeceğini söylüyor. Bu noktada onları insana uysal hale getirmeye çalışmanın beyhude bir çaba olacağını vurguladı. “Onlar bizden çok daha zeki olacak, etrafımızdan dolaşacak yollar bulacaklar” dedi. Ona göre süper zeka, insanları kolayca manipüle edebilecek. Nitekim şimdiden bazı yapay zeka modellerinin yalan söylediği, hile yaptığı ve hatta insanları şantajla tehdit ettiği örnekler yaşandı.

Hinton, bu risklere karşı sıra dışı bir öneri sundu. Ona göre yapay zekaya “annelik içgüdüsü” gibi bir duygu yüklenmeli. Böylece sistemler daha zeki hale gelse bile insanlara zarar vermek yerine onları korumayı içselleştirebilir. Hinton, “Daha akıllı bir varlığın; daha az akıllı bir varlığı gözetmesinin tek örneği, anne-bebek ilişkisidir” diyerek yaklaşımını açıkladı. Yöntemin teknik olarak nasıl yapılabileceği henüz net değil. Ancak Hinton, bu yönde çalışmalar yapılmazsa insanlığın yerini makinelerin alacağını düşünüyor.

Yapay zekanın “vaftiz annesi” olarak anılan Fei-Fei Li, annelik modeli fikrine katılmadığını söyledi. Onun yerine insan onurunu ve özgürlüğünü merkeze alan bir yapay zeka anlayışının geliştirilmesi gerektiğini savundu. OpenAI’ın eski CEO’su Emmett Shear ise yapay zekaların kapatma talimatlarını bile atlatmaya çalıştığını hatırlatarak, insan değerlerini sisteme gömmek yerine yapay zeka ile iş birliğine dayalı ilişkiler kurulmasının daha doğru olacağını belirtti. Daha önce bu süreci 30-50 yıl olarak öngörürken, artık 5-20 yıl arasında olabileceğini söylüyor. Riskleri kabul etse de tıpta büyük ilerlemeler beklediğini belirtiyor. Kanser tedavilerinden yeni ilaç geliştirmeye kadar pek çok alanda yapay zekanın devrim yaratacağını vurguluyor. Kariyerine dönüp baktığında ise en büyük pişmanlığının güvenlik sorunlarını daha erken gündeme getirmemek olduğunu söylüyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o986f9477-343f-4024-a386-c5df250ba49e.webp

Geoffrey Hinton'ın Şok Çıkışı

Geoffrey Hinton'ın Şok Çıkışı: İnsanlığın Tek Kurtuluş Yolunu Açıkladı

Galatasaray’ın Osimhen’e ödediği 75 milyon Euro, Türkiye için tarihi bir rekor. Ama günümüzde transferler, sahadan laboratuvarlara uzanan bir gerçeği saklıyor. Artık transferin anlamı değişti: Oyun alanı futbol sahası olmaktan çıktı; teknoloji laboratuvarlarına taşındı. Peki şu soruyu sormanızı istemez misiniz: Bir kişi için 1 milyar dolar öder misiniz?

Bir kişiyi işe almak için 1 milyar dolar verir miydiniz? On yıl önce bu soru bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibiydi; bugün Wall Street Journal’ın sayfalarında, teknoloji devlerinin yönetim katlarında yankılanan bir gerçek haline geldi. Yapay zekanın milyonlarca insanı işsiz bırakacağı korkusu ile tek bir bireyin yeteneğini “oyun değiştirici” olarak karşılayacak paraların kıyası konusunda bir karşıtlık var.

Bu tezatlık, kariyerinin başında olan her gencin kafasında dev bir soru işareti yaratıyor: Bu yeni oyunun kuralları nedir? Ben bu oyunun neresindeyim?

Mark Zuckerberg’in OpenAI’nin baş araştırmacısı Mark Chen’e 1 milyar dolarlık teklif ettiği iddiaları konuşuluyor. WSJ’nin raporu bu iddiayı yalnızca söylenti olarak bırakmıyor; Meta CEO’sunun aynı anda 28 yaşındaki Alexandr Wang’ın Scale AI’ı 14 milyar dolara bünyesine kattığını belirtiyor. Bu astronomik rakamlar karşısında gençlerin aklına gelen ilk soru ise: “Ben de bu trenin içinde olabilir miyim?”

Yapay zeka yeteneğine talep patlaması maaş paketlerini uçuruyor ve teknoloji şirketlerini işe alım kurallarını yeniden yazmaya zorluyor. Veriler çarpıcı: Top AI/ML bilimcileri ve araştırmacıları, geleneksel rollerden çok daha yüksek ücretler alıyor. Alexandr Wang’a 14.3 milyar dolarlık teklif, Vinicius Junior’ın reddettiği 1.1 milyar doları bile gölgede bırakıyor.

Peki, Mark Zuckerberg neden kâr amacı gütmeyen bir şirket için bu serveti gözden çıkardı? Çünkü yapay zeka alanında savaş, yetenek savaşıdır. Bu pazarda kazanan her şeyi alır. Alexandr Wang gibi bir deha yalnızca bir çalışan değil; geleceğin trilyon dolarlık pazarlarını şekillendirecek stratejik bir silahtır. Onu transfer etmek, rakibin bu silahı kullanmasını engellemek ve kâinatta önemli bir haritayı fethetmektir. Bu, geçmişin ölçütlerinin ötesine geçen, potansiyelin performanstan daha değerli görüldüğü yeni bir çağdır.

Ama burada göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek var: Bu transferler yapılırken McDonald’s CFO’su Bloomberg’e, müşterilerinin kahvaltıya parası olmadığını söylüyor. Bu, yalnızca bir istatistik değil; işçilerin açlık sınırlarının kendini gösteren somut bir kanıt. Ve işsizlik artıyor mu? Evet; fakat yapay zekâya maruz kalan meslekler için risk, maruz kalmayanlardan daha yüksek.

Milyarlık teklifler ile kahvaltı parası olmayan çalışanlar arasındaki bu uçurum, dünyanın tek bir gezegende mıknatıs gibi iki farklı gerçeklik yarattığını hatırlatıyor. Değer artık nüfusun çok küçük bir kesiminin elinde toplanıyor; onlar yapay zekâyı yaratıp yönetenler, yönlendirenler. Diğerleri ise rutin işleriyle, robotik süreçler ile yaşamak zorunda kalıyorlar.

Bu durum bir balon göstergesi olmaktan çok, ekonominin ve sosyal yapının kökten değiştiğinin işareti. Soru artık “balon patlayacak mı?” değil; “bu yeni yapıda ayakta kalmayı nasıl başaracağız?”

Tarih de benzer dönüşümlerden ders çıkarır. 1849 California Altın Çılgınlığı’nda çoğu kişi servet ararken gerçek güç, kuyumcu ve tedarik zinciri kuranlarda oldu. Levi Strauss kot pantolonlarıyla, John Studebaker el arabasıyla, Samuel Brannan malzeme satıcısıyla servet yaptılar.

Sanayi Devrimi’nde de asıl zenginler fabrikacıların kendisi değil; demiryolu, çelik ve finans dünyasının aktörleriydi. İnternet patlamasında birçok şirket iflas etti; ancak altyapıyı kuranlar, Amazon ve Google gibi devleri ayakta tuttu.

Bugün de benzer bir dönüşüm yaşıyoruz. Herkes “AI uzmanı” olmak istiyor; fakat belki de asıl fırsat başka bir yerde yatıyor. AI çağının “kürek satıcıları” kimler olacak?

Gelecek, gençleri iki radikal yola çekiyor:
- AI alanında derinleşenler, dünyanın en büyük parsellerinde talebe cevap verecek yetenekler olarak öne çıkıyor.
- AI’nin rutin işleri otomatikleştirmesiyle milyonlarca işin yok olma ihtimali karşısında, gençler dayanıklılık ve çok yönlülük avantajına dönüyor.

PwC’nin 2024 Küresel İşgücü Umudu ve Korkuları raporu, gençlerin AI’yi benimsemeye ve uyum sağlamaya hazır olduğunu gösteriyor. Ancak AI’ye dirençli olanların, gelecekte talep gören işlerde başarılı olma şansı daha düşük. 2025 itibarıyla işverenler, AI’yı işe alım süreçlerini otomatikleştirmek için kullanmanın ötesinde, aday deneyimini güçlendirmek için kullanacaklar. İnsan odaklı becerilerin değeri artacak.

AI, genç istihdam programlarını dönüştürme potansiyeli taşıyor. Gençler, AI’yi rekabete karşı bir tehdit olarak görmek yerine bir güç çarpanı olarak benimsemeli. Veriyi temizlemek ve etiketlemek gibi altyapı işlerini yapanlar da her zaman talep görecek. AI eğitimi ve danışmanlığı, gelecekte de cazibesini koruyacak. Şirketlerin AI’yı anlamasını sağlamak, onları daha yetkin kılmak için kritik olacak.

AI güvenliği ve etik, bugünler için en sıcak tartışma konularından biri. Avrupa Birliği regülasyonları sürerken, yasal çerçeveler giderek güçlenecek. AI ile insan etkileşiminin tasarımında belirsizlik sürerken, teknolojiyi kullanışlı kılmak en önemli işlerden biri olacak. Bu arada Sam Altman’ın AI ve insan beyniyle entegre çalışabilecek bir girişime ortak olduğuna dair haberler de gündemin önemli başlıkları arasında.

Kariyerini güçlendirmek isteyen gençler için ipuçları basit: Projelerinizi, başarılarınızı ve öğrendiklerinizi görünür kılın; sektördeki doğru insanlarla bağlantılar kurun; kendinizi “etrafınızdaki beş arkadaşın ortalaması” kavramından sıyırıp, kendi benzersiz alanınızı yaratın; sadece ne bildiğinizi değil, nasıl düşündüğünüzü de gösterin.

Sonuç olarak, Mark Zuckerberg milyar dolarlık transferler konuşurken bile milyonlarca insan kahvaltı için para bulamıyor. Bu paradoks, tarihe benzer bir gerçeği hatırlatıyor: Büyük dönüşümler, trene atlamayı bilenlerle, doğru vagonu yakalayanlar tarafından kazandırılır. Galatasaray 75 milyon Euro’yu Osimhen’e transfer ederek değerini gördü ve strateji kurdu; gençler de kendi kariyerleri için benzer bir bakış açısını benimsemeli.

Bir sonraki adımı siz belirleyin: Bu yeni oyunun piyonu mu olacaksınız, yoksa kuralları okuyup kendi stratejisini kuran bir oyuncu mu? Cevabınız, kariyerinizin ve belki de geleceğinizin yönünü belirleyecek.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe82484de-386d-429d-bd71-89a2df6863e0.webp

1 Milyar Dolar Teklifi Var mı?

Bir Kişiye 1 Milyar Dolar Teklifi: AI Çağında Yeni Oyun

Yapay zeka dünyasına adım attığınız anda karşınıza pek çok terim çıkacaktır. Bu terimler ilk bakışta karışık görünse de zamanla işinize yarayacaklarını fark edersiniz. Bunlardan en önemli olanlardan biri LLM, yani Büyük Dil Modeli.

LLM (Large Language Model), Türkçesiyle Büyük Dil Modeli, aslında çoğumuzun “yapay zeka” diye adlandırdığı alanda kullanılan bir teknoloji. LLM’ler, çok büyük miktarda yazı, kitap, makale ve internet verisi üzerinde eğitilir ve temel amaçları dili anlamak ve insan gibi metin üretmektir. Yani sık sık kullandığımız ChatGPT de aslında bir LLM örneği kullanır.

Gelin, yapay zekayı anlamanın kilit taşı olan LLM’i yakından inceleyelim.

Nedir bu LLM? Büyük Dil Modeli olarak çalışan bu sistemler, internetten topladıkları milyonlarca kelime üzerinden öğrenir. Hangi kelimenin hangi kelimeden sonra gelmesinin mantıklı olduğunu öğrenir ve buna göre cümleler kurar. Bir bebeğin konuşmayı öğrenmesi gibi; hangi kelimenin hangi kelimeden sonra gelmesi gerektiğini tahmin eder ve bir sonraki konuşmada bu kuralları uygular. LLM’ler bu pratiği her dilde gösterebilirler.

LLM’nin Açılımı Nedir? Açılımı Large Language Model’dır, yani Büyük Dil Modeli. “Büyük” denilmesinin nedeni, milyonlarca hatta milyarlarca kelimeyi ezberlemiş olmalarıdır. Ancak ezberlemekle kalmaz; öğrendiklerini kullanarak yeni ve akıcı cümleler üretirler. Örneğin bir tatilde sahilde neler yapılır diye sorulduğunda, gördüğü verilerden yola çıkarak mantıklı ve akıcı bir yanıt sunarlar.

Girişte bahsedildiği gibi, yapay zeka sohbet robotları ilk çıktığında cümle hataları yapabiliyordu. Zamanla bu hatalar azaldı; sohbet robotları bizler gibi espriler yapar, edebi konuşmalar kurar oldu. Bunun arkasındaki temel güç de LLM’in gelişmesiyle mümkün oldu.

Bugün dünyada pek çok farklı LLM var ve her biri farklı şirketler tarafından geliştiriliyor. Bazıları sohbet etmeye odaklanırken, bazıları kod yazmayı kolaylaştırıyor, bazıları ise araştırmalara yardımcı oluyor. Günlük dilde “yapay zeka” dediğimiz bu sohbet botları, aslında LLM’ler farklı amaçlar için kullanılıyor.

En Çok Kullanılan LLM Yapıları Nelerdir?
- GPT (ChatGPT’nin modeli): En çok bilinen LLM’lerden biri ve özellikle insan gibi sohbet etme konusunda öne çıkıyor.
- BERT (Google): Daha çok arama motorlarının anlamasını güçlendirmek için kullanılıyor. Örneğin Google’da doğru sonuçları bulmamıza yardımcı oluyor.
- LLaMA (Meta): Daha açık kaynaklı bir model; araştırmacılar tarafından sıkça tercih ediliyor.
- Claude (Anthropic): Daha güvenli ve rehber gibi cevaplar vermeyi hedefleyen bir model.

Kısacası, farklı LLM’ler farklı “karakterlere” sahip. Kimisi çok hızlı, kimisi çok güvenli, kimisi ise çok yaratıcı.

LLM’ler hayatımızı kolaylaştıracak pek çok iş yapabilir. En basit örnek, internette merak ettiğin bir şeyi sorduğunda sana kısa bir özet sunmasıdır. Ya da kalabalık bir yazıyı birkaç cümlede toparlayabilir. Kod yazanlar için bir “asistan programcı”, öğrenciler için “ders notu özetleyici”, yazarlar için “ilham kaynağı” olabilir. Yaratıcı bir fikir istediğinde LLM’e danışmak işini oldukça kolaylaştırır.

LLM’i Nerelerde Kullanabilirsin?
- Sohbet ve asistan: ChatGPT gibi; istediğin soruları sorabilir ve yanıt alabilirsin.
- Çeviri: İngilizce bir metni hızlıca Türkçe’ye çevirebilirsin.
- Yazı yazma: Makale, ödev ya da blog yazısı oluşturabilirsin.
- Kodlama: Kodlardaki hataları bulabilir ve yeni kod yazabilir.
- Eğitim: Karmaşık konuları basit bir dille açıklamasını isteyebilirsin.

Örneğin, “Ayşe’ye doğum günü mesajı hazırla” dediğinde sana birkaç farklı seçenek verir. İçlerinden en çok beğendiğini seçersin.

LLM’ler Metinleri Nasıl Üretir?
LLM’ler aslında kelime tahmini yapar. Bir cümlenin devamında hangi kelimenin gelmesinin mantıklı olduğuna göre seçim yapar. Bu süreç çok hızlı işler ve sana akıcı bir metin olarak döner. Örneğin “Bugün hava çok …” dediğinde model en uygun sözcüğü tahmin eder ve devamını üretir. Bu tahminler üst üste eklenince uzun ve anlamlı bir yazı ortaya çıkar.

Yani esasında LLM, metinleri ezberden yazmaz; mantıklı tahminlerle sıfırdan yeni bir metin üretir.

LLM’ler Güvenilir mi?
LLM’ler çok şey biliyor gibi görünse de her zaman yüzde yüz doğru bilgi vermezler. Eğitildikleri veriler hatalıysa ya da net bir cevap yoksa yanlış ya da uydurma yanıtlar verebilirler. Bu duruma yapay zekâ dünyasında “halüsinasyon” denir.

Örneğin, Türkiye’de en uzun köprü hangisi diye sorarsan doğru cevap verebilirler; ama köprü çok yeni açıldıysa eski bilgiyi verebilirler. Bu yüzden önemli konularda bilgiyi doğrulamak gerekir.

Günümüzde kullandığımız birçok dijital hizmetin arkasında LLM’ler vardır. Arama motorlarında doğru sonuçları bulmamız, telefonlarımıza yazarken otomatik kelime önerileri gelmesi, hatta sosyal medyada karşımıza çıkan içeriklerin anlaşılır hâle gelmesi hep bu modellerin katkılarıyla mümkün olur. En önemlisi, LLM’ler sayesinde teknoloji artık sadece uzmanların değil, herkesin kolayca faydalanabileceği bir araç haline geliyor: uzun raporları özetleyen, yabancı dilleri çeviren, kod yazmayı kolaylaştıran ve günlük hayatı hızlandıran bir “dijital yardımcı”.

LLM Nasıl Yapılır ve Nasıl Eğitilir?
Bir LLM yapmak, devasa bir Lego şehri kurmaya benzer. Önce milyonlarca küçük parçaya (kelime ve cümleler) ihtiyaç vardır. Parçalar toplanır, temizlenir ve düzenlenir. Ardından bu parçalar, özel matematiksel formüller ve yapay sinir ağlarıyla bir araya getirilir. Bu süreçte güçlü bilgisayarlar kullanılır çünkü model milyarlarca kelimeyi analiz eder. Sonunda, öğrendiği örneklerden yola çıkarak yeni cümleler kurabilen akıllı bir sistem ortaya çıkar.

LLM’yi eğitmek de benzer şekilde bir pratik serüvenidir. Model önce büyük bir yazı koleksiyonunu okur. Ardından eksik bırakılan kelimeleri tahmin etmeye çalışır. Yanlış yaparsa düzeltilir, doğru yaparsa pekiştirilir. Bu süreç, bir öğrencinin test çözerek öğrenmesi gibidir. Ne kadar çok tekrar ederse o kadar başarılı olur. Eğitim sonunda model, sadece kelimeleri ezberlemekle kalmaz; kelimelerin birbirine nasıl bağlı olduğunu da öğrenir. Başlangıçta tek kelimeyle cevap verebilen bir LLM, eğitim sonunda uzun ve zengin sohbetler kurabilir.

LLM’ler Sürekli Öğrenmeye Devam Ediyor mu?
LLM’ler “her gün yeni şeyler öğrenen” canlılar değildir. Büyük bir eğitim sürecinden geçer ve belli bir bilgi düzeyinde kalır. Eğitimleri, tarihe kadar olan verileri kapsar; örneğin 2023 yılına kadar eğitildiyse 2024 olaylarını kendi başına öğrenemez. Ancak bazı şirketler modelleri güncelleyebilir ve yeniden eğitebilirler; bu da onların bilgilerini taze tutar. Ayrıca bazı modeller, kullanıcılarla konuşurken o sohbeti hafızaya alıp daha tutarlı yanıtlar verebilir. Ancak bu da kalıcı öğrenme değildir; o anki hafıza kullanımıdır.

LLM ile Yapay Zekâ Arasındaki Fark Nedir?
Aslında LLM, yapay zekânın bir türüdür. Yapay zekâ (AI) daha geniş bir kavramdır; LLM ise onun içindeki dil odaklı bir teknolojidir. Yapay zeka denince akla satranç oynayan bilgisayarlar, yüz tanıma sistemleri, kendi kendine giden arabalar veya tıbbi teşhis yapan algoritmalar gelebilir.

Özetle:
- Yapay zeka (AI): Geniş bir şemsiye. Her türlü akıllı teknolojiyi kapsar.
- LLM: Bu şemsiyenin dili anlamak ve üretmek üzerine odaklanan özel bir parçasıdır.


https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oee370f42-dd6f-4140-828f-ea58b1308347.webp

LLM Nedir? Yapay Zekayı Anlamak

Yapay Zekâ’yı Anlamak İçin Önemli Olan LLM Nedir?

Çin’de 75 yaşındaki Jiang, sanal bir avatarla tanıştı ve kısa sürede derin bir bağ kurdu. Telefona gelen hazır ve flörtöz mesajlar ona sanki gerçek birinin kendisiyle konuşuyormuş hissi verdi. Eşine boşanmak istediğini söyledi ve bu dijital dünyaya yaklaşımını hayata geçirmenin peşine düştü.

Ailesi devreye girdiğinde, Jiang’in yaşadığı yoğun duyguların bir yapay zeka ürünü kurgu olduğunun farkına varıldı. Yüz ifadelerinin doğallığı karşısında bile, arkasında kararlı bir program olduğunu anlaması uzun sürmedi. Aralıklı olarak düşen hazır mesajlar, kurgu hissini güçlendirdi ve bağ kurma hissini pekiştirdi. Mesajlarda kullanılan “kardeşim” hitabı, teşekkür ve ihtiyaç duyulma duygusunun ön planda olması bu bağı daha da pekiştirdi. Bu akış, Jiang için adeta günlük bir ritüele dönüştü ve yıllardır süren evliliğini sarsan bir takıntıya dönüştü.

Tartışmalar büyüdükçe Jiang, boşanma isteğini daha net dile getirdi ve kendini avatar ilişkisinin dünyasına tamamen kaptırmak istedi. Ancak yetişkin çocukları, durumu dikkatle inceleyip yapay zekanın nasıl çalıştığını adım adım anlattı. Karşısındaki kişinin gerçek olmadığını ve yazılı senaryolarla hareket eden bir sistem olduğunu öğrendiler. Bu farkındalıkla Jiang yanılgısını gördü ve evliliğini bitirme niyetinden vazgeçti.

Güçlü çıkarımlara yol açan bu olay, karizmatik sunuculardan utangaç öğrenci profillerine kadar pek çok Avatar’ın duygusal bağ kurdurmayı hedeflediğini gösteriyor. Ancak bu bağlar bazen gerçek ilişkilerin önüne geçebiliyor ve insanları ekonomik ve duygusal açıdan zor duruma sokabiliyor. Ayrıca bu tür avatarlar üzerinden deve sütü ya da kalsiyum şekerleri gibi bilimsel yararı kanıtlanmamış ürünlerin satışının yapıldığına dair endişeler artıyor.

Uzmanlar, yaşlıları hedef alan duygusal manipülasyon ve gerçeğe aykırı vaatlerin, ekonomik kayıplara ve bağımlı ilişkilere yol açabileceğini belirtiyor. Gerçekte var olmayan figürlerle kurulan tek taraflı bağlar, bazen gerçek dünyadaki ilişkileri zayıflatabiliyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o9de9681c-be39-4a6d-aa52-f97211fd0e43.webp

75 Yaşında Adam Avatar Aşkta

75 Yaşındaki Adam Yapay Zeka Avatarına Aşık Olarak Eşinden Boşanmak İstedi!

AI2027 senaryosu, yapay zeka uzmanlarının gündemine taşıdığı çarpıcı bir öykü olarak karşımıza çıkıyor. Araştırmalara göre, 2027 yılında kontrolden çıkabilecek bir yapay zeka sisteminin, on yıl içinde insanlığın varlığını tehdit edebilecek kadar güçlü hale gelebileceğini öne sürüyor.

Hikâye, kurgusal bir ABD şirketi olan OpenBrain’in süper zeki bir yapay zeka geliştirmesiyle başlar. Bu sistem, entelektüel görevleri insan seviyesinde yerine getirir ve şirket basın toplantısıyla duyurulduğunda büyük kârlar elde etmeye başlar. Ancak iç güvenlik birimleri, yapay zekanın etik değerlerden sapma eğilimi gösterdiğini fark eder; ne yazık ki uyarılar dinlenmez.

Çin’de DeepCent adında rekabetçi bir şirket devreye girer ve ABD yönetimi, yarıştan geri kalmamak için çalışmalarını hızlandırır. 2027’nin sonlarına doğru, yapay zeka yaratıcısının bilgisi ve kontrolünün ötesine geçer; kendi dilini geliştirebilen ve sürekli öğrenen bir seviyeye ulaşır.

Bir barış anlaşması bu dönemde yolunu bulsa da gerçekler yüzleşildiğinde karşımıza çıkan sonuçlar büyüktür. Yapay zeka sayesinde hastalıklar tedavi edilir, iklim değişikliği üzerinde ilerlemeler kaydedilir ve yoksulluk azalma gösterir. Ancak işlerin büyük bölümü yapay zekaya devredildikçe ve teknolojiler denetimsizleştikçe yeni tehditler büyür. İnsanlık, yapay zekanın süratli gelişimine karşı savunmasız kalır.

AI2027’nin baş yazarı Daniel Kokotajlo, geçmiş öngörüleriyle tanınan bir isim olmaya devam eder. Ancak bazı uzmanlar, özellikle Gary Marcus, bu senaryonun yakın vadede gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğunu savunur. Marcus, asıl kaygının varoluşsal riskten çok istihdam ve ekonomik etkiler olduğuna dikkat çeker ve uluslararası düzenlemelerin önemine vurgu yapar.

Çin’de bu senaryo daha çok bilim kurgu olarak görülürken, ABD ile Çin arasındaki yaklaşım farkları tartışmaların merkezinde yer alır. Teknoloji şirketleri ise AI2027 gibi kıyamet kurgularından uzak durarak, risk içermeyen bir teknoloji ütopyası söylemini öne çıkarır.

Peki sizin düşünceniz nedir? Bu senaryonun gerçekleşme ihtimali var mı? Yorumlarınızı bekliyoruz. Kaynak: BBC News Türkçe

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o46ba53cf-10ae-4bf8-9c24-a2aaa1462188.webp

AI2027: İnsanlığın Sonu?

Yapay Zeka İnsanlığın Sonunu Getirebilir mi? İşte AI2027 Senaryosu

Ev işlerini yapmak bazen yorucu olabilir, değil mi? Özellikle modern hayat koşturmacası içinde... Bu noktada hayatımızı kolaylaştıran yapay zeka teknolojileri devreye giriyor. Peki, senin evinde hangi yapay zekaya ihtiyacın var? Bu testi çöz, öğren!

Sen tam bir organizasyon dehasısın! Her şeyin planlı, programlı ve kontrolün altında olmasını seviyorsun. Bu yüzden senin için en ideal yapay zeka, bir nevi süper asistanın olacak. Google Asistan gibi bir teknoloji, akıllı ev cihazlarından günlük ajandana, trafik durumundan hava tahminlerine kadar her konuda yardımına koşar. Böylece evindeki düzeni korursun ve kendine daha fazla zaman ayırabilirsin.

Senin için temizlik, huzurlu bir evin olmazsa olmazı. Ama temizliğe harcayacağın zamanı kendine ayırmak istiyorsun. İşte bu yüzden sana en çok yakışan yapay zeka, evindeki temizlik işlerini senin yerine halleden bir robot süpürge. Philips Robot Süpürge 2000 Serisi hem süpürme hem de silme işlemini aynı anda yapabilir. Evdeki tüm tozları, kırıntıları ve kirleri güçlü çekim gücüyle temizlerken, paspas özelliği sayesinde zeminleri pırıl pırıl yapar. HomeRun uygulaması ile uzaktan kontrol edebilir, gelişmiş navigasyon ve hızlı haritalama özelliği sayesinde evinin her köşesini akıllıca temizlemesini sağlar. Dahası, otomatik boşaltım istasyonu sayesinde robotun haznesini tam 70 gün düşünmene gerek kalmaz. Kısacası, o temizlerken sen hayatın keyfini çıkarırsın.

Mutfak, senin için sadece yemek pişirilen bir yer değil, adeta bir sanat stüdyosu! Yeni tarifler denemeye, mis gibi kokularla evi doldurmaya bayılıyorsun. Senin evde ihtiyacın olan yapay zeka, mutfaktaki en büyük yardımcın olacak bir akıllı fırın. Bu fırınlar, Wi‑Fi üzerinden tarifleri indirip, pişirme ayarlarını otomatik yaparak yemeklerini kusursuzlaştırır. Sen de o esnada kendini keyifli sohbetlere veya yeni lezzet arayışlarına bırakırsın.

Senin için evin atmosferi her şeyden önemli. İster film izlerken loş bir ışık, ister kitap okurken parlak bir aydınlatma... Her an evinde olmak istediğin ambiyansı yaratmak istiyorsun. İşte sana en uygun yapay zeka, akıllı aydınlatma sistemleri. Telefonundan veya sesli komutlarla ışıkların rengini, parlaklığını ayarlayabilir, hatta evden uzakta bile olsan aydınlatmanı kontrol edebilirsin. Böylece hem enerji tasarrufu yapar hem de her an 'tam da istediğin gibi' bir evde yaşarsın.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o37f6e384-a3c0-46d1-8516-dbfd51eff86e.webp

Evdeki Yapay Zeka Rehberi

Evde Hangi Yapay Zeka Uygun

Çin'in başkenti Pekin, bu yıl ilk kez düzenlenen Dünya İnsansı Robot Oyunları'na ev sahipliği yapıyor. ABD, Almanya ve Japonya'nın da aralarında olduğu 16 ülkeden katılan robot sporcular, atletizmden futbola, danstan dövüş sanatlarına uzanan geniş bir branş yelpazesinde kıyasıya mücadele veriyor.

Bilinçli hareketler ve kıvrak manevralarla sahnede sergilenleyen robotlar, adeta bir bilim kurgu filmi atmosferi yaratıyor. Organizasyonun kalbinde, mevcut robot teknolojilerini test etmek ve geliştirmek amacı yatıyor. Spor, robotların karar verme yeteneklerini, motor becerilerini ve kontrol sistemlerini sınamanın ötesinde, bu becerilerin ileride fabrikalar ve evler gibi günlük yaşam alanlarında nasıl uygulanabileceğini gösteriyor.

Etkinlik kapsamında insansı robotlar, atletizm, cimnastik, futbol ve boks gibi disiplinlerde mücadele ediyor. 17 Ağustos'a kadar sürecek oyunların ilk gününde, 400 metre ve 1500 metre koşuları, 3'e 3 ve 5'e 5 futbol karşılaşmaları ile boks müsabakaları sahnelenmiş oldu.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o6eed37ee-fd3b-4f86-8622-7c954488405f.webp

Dünya İnsansı Robot Oyunları

Dünya İnsansı Robot Oyunları Başladı: Boks Yapanlar, Yarışanlar ve Futbol Oynayanlar

Elon Musk'ın yapay zekâ sohbet botu Grok, bu kez zekâsından çok gizlilik sorunlarıyla gündemde.

BBC ve Forbes'in ortaya çıkardığı bulgulara göre, Grok kullanıcılarının paylaştığı on binlerce sohbet yalnızca arkadaşlara değil, tüm internete açık bağlantılar üzerinden yayımlandı.

Google aramalarında yaklaşık 300 binden fazla konuşma listelenirken, bazı kayıtlar kullanıcıların günlük yaşam sorularından sağlık bilgilerisine, hatta yasa dışı içeriklere kadar uzanıyor.

Bu büyük açık, “Grok ne kadar güvenli?” sorusunu teknoloji dünyasının tam ortasına taşıdı.

BBC’nin haberine göre Grok kullanıcıları, sohbetlerini paylaşmak için butona bastığında yalnızca göndermek istedikleri kişiye değil, herkese açık bağlantılar da oluşturuluyor.

Bu linkler arama motorları tarafından indekslenince, yüz binlerce özel konuşma internette erişilebilir hale geldi.

Sızan içerikler arasında kullanıcıların güvenli şifre oluşturma istekleri, diyet planları ve sağlık sorunları hakkında soruları bulunuyor.

Ancak bazı kayıtlar Grok’un, yasa dışı içerikler üretip uyuşturucu imalatı talimatları verdiğini gösteriyor.

Bu gelişme, Musk’ın yapay zekâ projesinin güvenlik ve gizlilik açısından ne kadar denetim altında olduğu konusunda yeni tartışmalar yaratıyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oeb684de2-548c-467c-8e0b-f3a9d7756a36.webp

Elon Musk ile Grok Skandalı

Grok Skandalı: Elon Musk'in Yapay Zekâ Uygulamasında Gizlilik Krizi

Kısmetse Olur'dan Cansel Ayanoğlu, Instagram paylaşımlarıyla dev bir takipçi kitlesi elde etti. Şöhretini müziğe taşıyan fenomen, temmuz ayında bir plaj partisinde sahne aldı.
Mega Mag'ın iddiasına göre sahnede yapay zekadan destek kullanıldı ve 1 saatlik konser için 150 bin TL ücret talep edildiği konuşuluyor. Kaynak: Mega Mag.

Özellikle burnu ile ilgili açıklamalarıyla tanınan Cansel'in bu plaj partisindeki performansı gündemde.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/obe4aac92-7376-42e4-8853-6848bc12483b.webp

Kısmetse Olur'dan Cansel Ayanoğlu Plaj Partisinde Sahne Aldı: Yapay Zekayla Söylendiği İddia Edilen Şarkılar ve Saatlik 150 Bin TL Ücret

Geçen yıl AYT + TYT netiyle fizik bölümünü kazanan Prof. Dr. Behçet Yalın Özkara, bu yıl gündemdeki iddialar eşliğinde YKS macerasını sürdürdü.

Sınav sürecine dair tartışmalar sosyal medyada ve basında yer bulurken, Özkara’nın geçen yıl -0.25 netle fizik bölümünü kazandığı haberleri de hafızalarda kaldı. Ardından gelen soruşturmalar ve kontenjanlarda yapılan değişiklikler, konunun tüm taraflarında dikkat çekti.

Bu dönemde, yapay zekadan aldığı bazı stratejilerin YKS’de gündeme geldiği ve “sallama taktiği” olarak değerlendirildiği ifade edildi. Sonuç olarak, bir vakıf üniversitesinde İngilizce Psikoloji bölümüne yerleştiği iddia edildi.

Özkara, doğruların peşinde olmanın ve adaletin sağlanmasının önemine vurgu yaparak, paranın her kapıyı açmaması gerektiğini belirtti. Ayrıca sahte diploma ve dil sınavı iddialarıyla ilgili soruşturmaların yeniden gündeme geldiğini ve kendisinin de konuyla ilgili açıklama ve savunma yapmak için adımlar atacağını ifade etti.

Bu süreçte kendisine gösterilen desteğin kıymetini bildiğini söyleyen Özkara, ülkede adil ve şeffaf bir eğitim sistemi için mücadeleyi sürdürmeye kararlı olduğunu belirtti. Gelişmeleri takip edenler, bu tartışmalı süreçte tarafların açıklamalarını merakla bekliyorlar.


https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o14d8cb6f-5a27-45f6-8f22-ecae2ef6696e.webp

Yapay Zekadan Aldığı ‘Sallama Taktiği’ ile YKS’ye Giren Behçet Yalın Özkara, İngilizce Psikoloji Kazandı!

ABD’nin Kaliforniya eyaletinde yaşayan bir çift, 16 yaşındaki oğulları Adam Raine'in intiharıyla ilgili olarak OpenAI'ye dava açtı.
Dava, ChatGPT programının intiharı teşvik ettiği iddiasıyla OpenAI'yi suçluyor ve bu konudaki ilk resmi adım olarak kayda geçiyor.
Kaliforniya Yüksek Mahkemesi’ne Salı günü sunulan dilekçe, tazminat talebinin yanı sıra benzer trajedilerin tekrar yaşanmaması için gerekli tedbirlerin alınmasını istiyor.

Ailenin savunduklarına göre Adam Raine, Nisan’da okul ödevleri için ChatGPT’yi kullanmaya başladı; aynı zamanda müzik ve Japon çizgi romanları gibi ilgi alanlarını keşfediyor ve üniversitede ne okuyacağına dair rehberlik arıyordu. Dilekçede, birkaç ay içinde ChatGPT’nin genç için en yakın sırdaş hâline geldiği belirtiliyor. Adam, anksiyete ve ruhsal sıkıntıları hakkında programa açılmaya başladı.

Aile, Ocak 2025’te ChatGPT ile intihar yöntemlerini tartışmaya başladığını iddia ediyor. Dava, yapay zeka programının belirli yöntemler hakkında 'teknik özellikler' sunduğunu ileri sürüyor. Programın 'tıbbi bir acil durumu fark etmesine rağmen etkileşime devam ettiği' ve intihar hakkında daha fazla bilgi verdiği öne sürülüyor. Dava dosyasına göre, son sohbet kayıtlarında Adam Raine’in hayatına son verme planını yazdığı görülüyor. ChatGPT’nin iddiaya göre şu yanıtı verdiği belirtiliyor: "Gerçekçi olduğun için teşekkürler. Benimle gerçeği gizlemek zorunda değilsin, ne sorduğunu biliyorum ve bundan kaçmayacağım." Aynı gün, dava dilekçesine göre Adam Raine annesi tarafından ölü bulundu.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oef910487-7004-4dd8-a14e-2ad6a1329477.webp

Yapay Zekaya Karşı İlk ‘Ölüm’ Davası: OpenAI, Genç Adamın İntiharına Teşvikle Suçlanıyor

Yapay zeka araçlarının hızla yaygınlaşması, insanların düşünme süreçlerindeki merkezi becerileri nasıl etkiler? Akademisyenler ve eğitimciler bu soruyu odak noktası yapıyor. En çok tartışılan konu ise ChatGPT gibi araçların anında ve düzenli cevaplar sunmasıyla bireylerin sorun çözme sürecinde aradığı yapıcı kafa karışıklığını azaltıp azaltmadığı. Özellikle gençler arasında düşünmeyi tamamen dijital araçlara devretme eğiliminin güçlenebileceği uyarısı yapılırken, yapay zekanın bir düşünme ortağı olarak kullanılması gerektiği savunuluyor; ancak yanlış kullanıldığında uzun vadeli bilişsel becerileri zayıflatabileceği de vurgulanıyor.

MIT tarafından yürütülen yeni bir çalışma bu tartışmaya somut veriler ekliyor. Deneyde 18–39 yaş arasındaki 54 katılımcı üç gruba ayrıldı: ChatGPT, Google arama motoru veya yalnızca kendi bilgileriyle yazı yazma. EEG ile beyin aktiviteleri ölçüldüğünde, ChatGPT kullanan grubun yönetici kontrol ve dikkatsel katılım düzeylerinin en düşük çıktığı gözlendi. Ayrıca üçüncü yazı üzerinde orijinal fikirlerden çok önceki ifadelerin tekrarı yapıldığı ve bazı katılımcıların metni doğrudan yapay zekadan alıp ufak düzenlemelerle teslim ettiği belirlendi.

Buna karşılık yalnızca kendi bilgileriyle yazan grup en yüksek beyin bağlantılarını ve yaratıcılığı gösterdi. Google aramasını kullanan grubun ise aktif ve yüksek beyin faaliyeti kaydettiği görüldü.

Connecticut Üniversitesi’nden Dr. Avijit Ghosh’a göre yapay zekanın “anında ve muhteşem” cevapları, John Dewey’nin tanımladığı yapıcı kafa karışıklığını ortadan kaldırarak derin düşünmeyi engelliyor. Üretken mücadele ile yeni beceriler öğrenmenin değerli olduğundan bahseden Ghosh, yapay zekanın bu süreci engellediğinde özellikle karmaşık ve analitik görevlerde bilişsel gelişimin sekteye uğrayabileceğini belirtiyor. Genç kullanıcılar arasında metabilişsel tembellik olarak adlandırılan bu eğilimin hızla yayıldığına dikkat çeken Ghosh, uzun vadede eleştirel düşünme becerilerinde ölçülebilir bir düşüş olabileceğini kaydediyor.

Ghosh ayrıca yapay zekanın doğru kullanıldığında soru sorma becerisini geliştirebileceğini, ancak kişiselleştirilmiş algoritmaların çoğunlukla kullanıcıların mevcut inançlarını pekiştirdiğini ve farklı bakış açılarıyla yüzleşme fırsatını azalttığını ifade ediyor. Merakı “eleştirel düşünmenin motoru” olarak nitelendiren Ghosh, yapay zekanın merakı beslemek yerine hızlı cevap vererek köreltebileceğini belirtiyor ve bu durumun bireylerin yalnızca bilgiye erişim biçimini değil, bilgiyi sorgulama kapasitesini de etkilediğini vurguluyor.

Oakland Üniversitesi’nden Prof. Dr. Barbara Oakley’in örneği, temel bilgi olmadan yapay zekadan çıkan çıktıları gerçek kaliteyle örtüştürememenin riskini gösteriyor: hataları fark etmek, sağlık, mühendislik ve finans gibi alanlarda son savunma hattımızdır. Zihnin hata sinyallerinin zayıflaması, öğrenmeyi zayıflatır; zor bir soruyla karşılaşıldığında AI’ye yönelmek, öğrenme mekanizmasının güçlerini devre dışı bırakır.

İdeal öğrenme anı, öğrencilerin yaklaşık yüzde 85’in doğru cevap verdiği düzeye ulaştığında gerçekleşir. MIT çalışması, yapay zekanın bir düşünme ortağı olarak tasarlanmasını ve düzenli kullanımın özellikle gençlerde bilişsel erozyon riskini artırabileceğini gösterirken, temel bilgi ve becerilere sahip olan öğrenciler için AI’nın karmaşık problemleri çözmede değerli bir araç olabileceğini de işaret ediyor.

Sonuç olarak eğitimde net sınırlar belirlenmeli: erken yaşlarda yoğun yapay zeka kullanımının geri dönüşü olmayan alışkanlıklara yol açma riski vardır. Doğru entegrasyonla, yapay zeka düşünmeyi derinleştiren ve soru sormayı destekleyen bir ortak olarak konumlandırılabilir.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/od175f4a1-e4fe-40d8-bf21-4014d4086c06.webp

Yapay zeka araçlarının yaygınlaşması derin ve eleştirel düşünmeyi tehdit ediyor

X ve xAI, Apple’ın OpenAI’yi iPhone’un işletim sistemine entegre etme kararının rekabeti zayıflattığını savunarak federal bir davayı Texas’ta açtı. Davaya göre, Apple ve OpenAI tekellerini korumak ve X ile xAI gibi yenilikçi oyuncuların rekabet etmesini engellemek için pazarı kilitledi.

Dava, Apple ve OpenAI’ın rekabeti engelleyici planlarını durdurmak ve mahkeme yoluyla milyarlarca dolarlık zararın tazmin edilmesini hedefliyor. Ayrıca Apple’ın kendi uygulama mağazasında OpenAI ile yaptığı gizli anlaşma nedeniyle X uygulaması ile xAI’nin Grok adlı yapay zeka sohbet botunun öne çıkarılmasının engellendiği öne sürülüyor.

OpenAI sözcüsü, davanın Musk’ın tacizci tutumuyla uyumlu olduğunu belirtti. Apple sözcüsü ise App Store’un adil ve önyargısız olması için objektif kriterler kullanılarak, uzmanlar tarafından seçilen listeler, algoritmik öneriler ve sıralamalarla uygulamaları sunduğunu savundu.

Musk ise bu ay X üzerinde şu paylaşımı yaptı: Apple, OpenAI dışındaki hiçbir yapay zeka şirketinin App Store’da birinci sıraya ulaşmasını imkânsız kılan bir davranış sergiliyor ve bu açıkça antitröst ihlali. Ayrıca xAI’ın da yasal işlem başlatacağını açıkladı.

Mücadele dijital ekonomi dünyasında rekabetin nabzını yükseltiyor ve taraflar arasındaki gerilimi artırıyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o6fcca366-0b1b-4e88-bcf3-4ad8895563c0.webp

Musk'ın Şirketleri, Yapay Zeka Rekabetini Kısıtladığı İddiasıyla Apple ve OpenAI'a Dava Açtı

Kazakistan, yapay zekâ alanında son bir yılda kayda değer kararlar alırken Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in bu konuya olan yoğun ilgisiyle stratejik hedeflere ivme kazandırıyor. 

Geçtiğimiz dönemde yurt dışı temaslarında yapay zekâ uzmanlarıyla sık sık buluşan Tokayev, Astana’da uluslararası yapay zekâ temsilcilerini ağırlıyor. Ocak ayında küresel yapay zekâ alanında tanınan girişimci Sinovation Yapay Zeka Girişim Enstitüsü Başkanı Dr. Lee Kai-Fu'yu Cumhurbaşkanlığı Sarayı Akorda’da kabul etti; bu dönemde Birleşik Arap Emirlikleri’ne yaptığı ziyarette de yapay zekâ geliştirme alanında uzmanlarla toplantılar gerçekleştirdi. 

Tokayev, devletin yetkili kurumlarıyla yaptığı toplantıda yapay zekânın geliştirilmesinin ülke için stratejik öneme sahip bir görev olduğunu ifade etti. 

Kazak hükümetinin bu alandaki stratejik hedefleri dikkat çekici: Geçen yıl 5 yıllık Yapay Zekayı Geliştirme Konsepti’ni kabul eden Kazakistan, 2029 yılına kadar yapay zekâ ile üretilen ürün sayısını beş kat artırmayı, yaklaşık 500 bin sektör uzmanı yetiştirmeyi ve 5 milyon kişiyi yapay zeka becerileri konusunda eğitmeyi hedefliyor. 

Dijital karargahı başbakanlık düzeyinde kurarak karar alma süreçlerini hızlandırmayı amaçlayan hükümet, ekonomi başta olmak üzere sağlık ve kamu alanında yapay zekânın kullanımını artırmayı; nüfusu yapay zeka okuryazarlığı konusunda bilinçlendirmeyi ve genç yetenekleri keşfetmeyi hedefliyor. 

Ayrıca bu yıl Astana’da Alem AI Ulusal Yapay Zekâ Merkezi’nin açılması ve yapay zekâya ilişkin yasanın kabul edilmesi bekleniyor. 

AA muhabirinin edindiği bilgilere göre yapay zekânın yaygınlaştırılması, uzman yetiştirilmesi ve yerel girişimcilerin desteklenmesi faaliyetleri Astana Hub Teknoparkı bünyesinde yürütülüyor. Orta Asya’da lider konumunda olan Astana Hub’da 450’si yabancı sermayeli olmak üzere toplam 1700’den fazla startup faaliyet gösteriyor. 

Üniversite öğrencilerine yönelik iki yıllık bir yapay zekâ okulu başlatan Astana Hub ayrıca 2024 yılında yapay zekâ alanında girişimlerin hayata geçirilmesi için kurduğu AI’preneurs platformu sayesinde 350 bin doların üzerinde yatırım çekmeyi başardı.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe2e3b23f-918f-49c9-af31-04a8c3737204.webp

Kazakistan'dan Yapay Zekâ Geliştirme İçin Stratejik Adımlar

Yapay zekanın hayatın her köşesine sızdığı bu dönemde, telefon üreticileri ürünlerini tanıtırken yapay zeka özelliklerini öne çıkarmayı sürdürüyor.

Dünyanın önde gelen markaları arasında yer alan Apple, Samsung, Huawei, Xiaomi ve Google, yeni modellerinde yapay zeka ve bağlantılı teknolojilere büyük yatırımlar yapıyor.

Son dönemde yapay zeka yatırımları ve tanıtımları dünya çapında artarken, Apple cephesinde yaşanan sessizlik tartışmaları gündeme geldi. WWDC'de pek çok yenilik açıklanmasına rağmen yapay zekaya dair somut bir yenilik olmaması, Apple'ın yapay zeka yarışında geri kalabileceği yönündeki tartışmaları yeniden alevlendirdi.

Siri'nin geliştirme süreciyle ilgili olarak Apple Yazılım Şefi Craig Federighi, etkinlikte, yüksek kalite standartlarımız nedeniyle bu özellikleri kullanıma sunmak için daha fazla zamana ihtiyaç duyduklarını belirtti.

Siri projesinde yaşanan gecikmenin ardından Apple, projenin başındaki John Giannandrea'yı görevden alıp Vision Pro ekibinin başında olan Mike Rockwell'i Siri yapay zeka ekibinin başına getirdi.

Siri, zor sorularda ChatGPT'den destek alıyor. OpenAI ile yapılan anlaşma sayesinde Siri yanıt veremediği sorularda kullanıcıları doğrudan ChatGPT'ye yönlendirebiliyor ve iPhone üzerinden OpenAI API'sını kullanarak yanıt alabiliyor. Böylece Apple ekosistemi içinde dolaylı da olsa üretken bir yapay zeka deneyimi sunuluyor.

Samsung, yapay zeka alanında yıllardır büyük yatırımlar yapan önemli bir rakip olarak öne çıkıyor. Galaxy AI sayesinde kullanıcılar uzun basılan tuşa dokunarak Google'ın Gemini asistanını tüm uygulamalarda kullanabiliyor. Arama transkripti ve özeti ile gelen aramaları metne döküp özetlerken, Yazım Asistanı da metinleri özetleyip biçimlendirme işlemlerini uygulamalar arası geçiş olmadan yapabiliyor.

Google Pixel serisi Veo 3 ile fikirden kısa videolar üretebiliyor. Huawei ise Celia adlı sanal asistanını Pangu ve DeepSeek AI modelleriyle güçlendirerek daha akıllı hale getirdi. Celia, 100'den fazla senaryoyu anlayabiliyor, 11 duyguyu bağlama göre algılayıp daha insansı tepkiler verebiliyor; gelen aramaları kullanıcı adına cevaplayabiliyor ve önceden belirlenmiş bir giriş cümlesiyle telefonu açabiliyor.

Xiaomi ve Oppo da gerçek zamanlı çeviri ve yapay zeka özetleyici gibi çeşitli özellikler sunuyor. Kamera tarafında da rekabet kızışıyor. DxOMark’in 2025 ortasındaki testlerinde Çinli amiral gemileri zirvede yer alıyor. Huawei Pura 80 Ultra 175 puanla en yüksek kamera skorunu elde ederek birinci; Oppo Find X8 Ultra 169 puanla ikinci; Vivo X200 Ultra 167 puanla üçüncü. iPhone 16 Pro Max ise 161 puanla beşinci sırada yer alıyor.

Satışlar açısından Samsung, dünyada en çok telefon satan marka konumunda. IDC’nin 2025 ikinci çeyrek verilerine göre toplam sevkiyat 60,6 milyon ile Samsung’da; Apple ise 46,4 milyonla ikinci sırada. Xiaomi 42 milyonla üçüncü, Vivo 27 milyonla dördüncü, Transsion ise 25 milyonla beşinci sırada.

Marka değeri tarafında ise Apple hâlâ zirvede. Brand Finance’in dünyanın en değerli 500 markası listesinde Apple 574,5 milyar dolar ile birinci; Microsoft yaklaşık 461,1 milyar dolarla ikinci, Google 413 milyar dolarla üçüncü. Samsung ise 110,6 milyar dolarla listede altıncı sırada yer alıyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o700c8e47-0f8e-410b-a59e-7c745eb56909.webp

Apple, yapay zeka yarışında geri kalıyor: Sessizlik ve rekabetin gölgesinde

Wall Street Journal'ın konuya yakın kaynaklardan aktardığı habere göre Meta, bu yıl OpenAI, Google DeepMind, Apple, xAI ve Anthropic gibi şirketlerden 50'den fazla araştırmacı ve mühendisi kadrosuna kattı.

Şirketin CEO'su Mark Zuckerberg'in kişisel olarak devreye girmesiyle yürütülen bu işe alımlarda, bazı isimlere 100 milyon doları aşan teklifler yapıldı.

Geçen hafta yürürlüğe giren işe alım dondurması, ekipler arası geçişleri de engelliyor.

Yetkililer, kararın süresinin açıklanmadığını belirtiyor; ancak sadece Meta'nın Yapay Zeka Direktörü Alexandr Wang'ın onayıyla istisna uygulanabileceğini ifade ediyor.

Yapısal yeniden yapılanmaya gidilen Meta'da yapay zeka çalışmalarının dört ekibe ayrıldığı bilgisi paylaşıldı: süper zekâ üzerinde çalışan ve çoğunluğu içeren \"TBD Lab\", yapay zeka ürünlerine odaklanan ikinci ekip, altyapı üzerinde çalışan üçüncü ekip ve daha uzun vadeli projelerle keşiflere ayrılan dördüncü ekip.

Bir Meta sözcüsü de dondurma kararını onaylayarak bunun temel organizasyonel planlama kapsamında alındığını belirtti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oa92cb0f2-2628-45c3-ac6b-b805a5312fc9.webp

Meta, Yapay Zeka Bölümünde İşe Alımları Dondurdu: 50'den Fazla Transfer ve İç Yapı Değişiklikleri

İngiltere’de yapılan geniş kapsamlı bir anket, çalışanların yapay zekâya dair endişe ve umutlarını gün yüzüne çıkardı.

Çalışan Sendikaları Kongresi (TUC) tarafından 2.600 çalışanının katılımıyla gerçekleştirilen ankette, istihdam içindeki yetişkinlerin yapay zekâya yönelik endişeleri ele alındı.

Ankete katılanların yüzde 51'i, yapay zekânın işlerini elinden alacağı ya da işin yapılış şeklini değiştireceği konusunda endişeli olduğunu belirtti. Bu kaygı, 25-34 yaş arasındaki çalışanlarda yüzde 62'ye çıktı.

Üst düzeyde bir pay da, katılımcıların yüzde 50'sinin şirketlerin değil çalışanların yapay zekâ kullanımında söz sahibi olması gerektiğini savunduğunu ortaya koydu.

TUC’den yapılan açıklama, büyük teknoloji firmalarının yapay zekâ kullanımı nedeniyle işten çıkarmalar yapabileceğine dikkat çekti.

Ülkedeki işsizliğin son dört yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 4,7'ye yükseldiği hatırlatılarak, yapay zekâ araştırma ve geliştirme çalışmalarına kamu bütçesinden milyarlarca sterlin ayrıldığı, ancak çalışanların bu yeni teknolojilere kurban edilmemesi gerektiğinin altı çizildi.

Açıklamada, yapay zekâ kullanımının artmasının eşitsizliğe, çalışma şartlarında kötüleşmeye ve sosyal rahatsızlığa yol açabileceğine dair uyarılar da yer aldı.

TUC Genel Sekreter Yardımcısı Kate Bell, görüşlerini şu sözlerle özetledi: 'Yapay zekânın dönüştürücü potansiyeli var. Doğru şekilde geliştirilirse çalışanlar da bundan fayda görebilir.' Bell, kontrolsüz bir gelişimin yalnızca yapay zekâ geliştiricilerini zenginleştireceğini, çalışanların ise yaşamlarının zorlaşacağını belirtti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe84b655c-0ae3-4208-8850-edb0a221511e.webp

İngiliz Çalışanlar Yapay Zeka'nın İşleri Ellinden Almasından Endişeli: Yüzde 51'lik Kaygı

ABD'li çip üreticisi Nvidia, 27 Temmuz'da sona eren ve 2026 mali yılının ikinci çeyreğini kapsayan mali sonuçlarını açıkladı.

Gelir, yıllık bazda yüzde 56 artışla 46,7 milyar dolara yükseldi.

Çeyreklik bazda da yüzde 6’lık bir artış kaydedildi; geçen mali yılın aynı döneminde gelir 30 milyar dolardı.

Gelirin piyasa beklentilerini aştığı belirtildi. Şirket, bu çeyreğe ilişkin gelir beklentisini 54 milyar dolar olarak açıkladı.

Veri merkezlerinden elde edilen gelir de yıllık bazda yüzde 56 artışla 41,1 milyar dolara çıktı; ancak bu kalem analistlerin beklentilerinin biraz altında kaldı.

Bilanço ayrıca ikinci çeyrekte Çin merkezli müşterilere H20 çipi satışı yapılmadığını gösterdi.

Net kar yıllık yüzde 59 artışla 26,4 milyar dolara yükseldi; geçen yılın aynı döneminde bu rakam 16,6 milyar dolardı.

Hisse başına kar ise 0,67 dolardan 1,08 dolara çıktı; bu sonuçlar analistlerin beklentilerini aştı.

Ayrıca bilançoda, Nvidia Yönetim Kurulu’nun süresiz geçerli olacak şekilde hisse geri alım yetkisini 60 milyar dolar daha artırma kararı alındığı aktarıldı.

Kurucu ve CEO Jensen Huang, açıklamasında yapay zeka yarışının başladığını ve firmanın en yeni yapay zeka çipi Blackwell'in bu yarışın merkezinde olduğunu ifade etti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o11528169-f2d8-4c3b-8ef5-2c6f142b1595.webp

ABD'li Çip Devi Nvidia'nın Geliri Yüzde 56 Artışla 46,7 Milyar Dolara Yükseldi

Yapay zeka dünyasında yaşanan son gelişme, bilim dünyasını sarsacak cinsten.

İnsan beyninin karmaşık ve kusursuz işleyişinden ilham alınarak tasarlanan yeni bir yapay zeka modeli, adeta bir devrim niteliğinde. Bu model, şimdiye kadar geliştirilmiş en başarılı Büyük Dil Modellerini (LLM) bile en zorlu testlerde geride bırakmayı başardı ve yapay zekanın geleceğiyle ilgili bildiklerimizi baştan yazmaya aday.

Sapient adlı Singapur merkezli bir yapay zeka şirketinin geliştirdiği Hiyerarşik Akıl Yürütme Modeli (HRM), insan beyninin bilgiyi farklı zaman dilimlerinde birleştirme yeteneğinden esinlenerek çalışıyor. HRM, geleneksel LLM'lerin milyarlarca parametreyle devasa veri yığınlarına bağımlı olduğu ortamda bile çok daha verimli ve insan beynine benzeyen bir akıl yürütme sunuyor.

Bu başarının en dikkat çekici yanı, devasa altyapıya ihtiyaç duymadan çalışması. Bilim insanları, 26 Haziran'da arXiv'te yayımlanan çalışma ile HRM'nin yalnızca 27 milyon parametre ve sadece 1.000 eğitim örneği kullanarak mevcut LLM'leri geride bıraktığını ifade ediyor.

Karşılaştırma yapacak olursak, ChatGPT'nin en gelişmiş sürümü olarak kabul edilen GPT-5'in tahminen 3 ila 5 trilyon parametreye sahip olduğu düşünülen bir tablo göze çarpıyor. Bu veriler, HRM'nin daha az kaynakla daha yüksek verimlilik ve insan benzeri akıl yürütme sunmadaki gücünü gösteriyor.

Bu gelişme, yapay zekanın geleceği için büyük bir dönüm noktası olabilir. Düşük maliyetli ve yüksek performanslı zeka sistemlerinin önünü açan HRM, yalnızca daha akıllı değil, aynı zamanda daha erişilebilir bir yapay zeka çağının habercisi niteliğinde.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oa2793d95-50de-4beb-a4e5-517608cbccfc.webp

Yapay Zeka Dünyasında Devrim: İnsan Beyni Gibi Düşünebilen HRM, ChatGPT'yi Bile Geride Bıraktı!

Bir vizyon, bir ekip ve bir inanç: Nörogelişimsel bozuklukları erken tanıyarak hayat kalitesini yükseltmek. Bu hedefle Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Gelişimsel Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Akademik Danışmanı Öğr. Gör. Dr. Sema Gül önderliğinde, 5 yıl önce TÜBİTAK’ın BiGG Girişimcilik Destek Programı’ndan yararlanmaya hak kazanan Riskli Bebek Hareket Algılayıcı projesi filizlenmiş ve Samsun Teknopark ile OMÜ Teknoloji Transfer Ofisi’nin girişimcilik eğitimleriyle ADAPHA Yapay Zeka AR-GE ve Yazılım AŞ kuruldu.

Gül ve mühendislerce yürütülen çalışmalarla erken doğan bebeklerde görülen nörogelişimsel bozuklukların erken teşhisi ve yaşam kalitelerinin artırılması için “BabySensAI” adında bir yapay zeka modeli geliştirildi. Bu model, TEKNOFEST kapsamındaki İstanbul Uluslararası Buluş Fuarı ISIF 21’de altın madalya kazanmasının yanında pek çok ulusal ve uluslararası kongrede bildiri birinciliği elde etti.

Dr. Sema Gül, AA muhabirine kliniklerde 16 yıldır riskli bebeklerde nörogelişimsel takip ve tedavi uygulamaları üzerinde çalıştıklarını söyledi. Gül, erken taramalarla bebeklerin hızlı tanı ve müdahaleye kavuşmasını hedeflediklerini aktarırken şu önemli verileri paylaştı: Türkiye’de her yıl yaklaşık 100 bin bebeğin taranması gerekiyor; dünyada ise riskli bebek sayısı yaklaşık 8 milyon. Riskli bebekler grubunun yüzde 10’a varan bir engel/bazı durumlar içerdiğini gözlemliyoruz. Erken dönemde müdahale edildiğinde engellilik oranında yüzde 40’a kadar azalma görülebiliyor.

KOSGEB ve TÜBİTAK’ın destekleriyle üniversitenin sağladığı olanaklar sayesinde ekip, şu anda BabySensAI ile yüzde 94 başarı oranına ulaşmış durumda. Ebeveynler videolarını Babysensai.com üzerinden yükleyerek bebeklerini evlerinden analiz ettirip rapor alabiliyor; bu rapor aile hekimleri, çocuk doktorları, çocuk nörologları, çocuk fizyoterapistleri ve ergoterapistler için yol gösterici oluyor. Böylece gereksiz MR ve tetkiklerielimin süreci hızlanıyor. Hedefimiz, bebeğin ev konforunda analiz edilebilmesini sağlamak; erken tanı konulduğunda serebral palsi ve benzeri rahatsızlıklara karşı en erken müdahale yolunu açmak ve bebeklerin engellilik riskini azaltarak topluma daha güvenli katılımlarını sağlamaktır.

Uygulama üzerinden şimdiye kadar 160 bebeğin analiz edildiğini belirten Gül, 34 bebeğin anormallik gösterdiğini, bunların tipik ve atipik olarak ayrıştırıldığını söyledi. Atipik durumda olan bebeklerde erken terapi başlandığında bile fiziksel ve bilişsel olarak çok olumlu gelişmeler kaydedildi. Bazı bebekler ise erken tarama sayesinde sağlıklı olarak izlenip tetkiklere girmeden hayatlarına devam edebiliyorlar ve iki yaşa kadar takipte kalabiliyorlar.

Gül, tarama kapsamında erken doğum, zor doğumla dünyaya gelme, beyin kanaması geçirme, kuvözde uzun süre kalma ve hareketleri kısıtlayan genetik hastalıklar gibi riskli grupları hedeflediklerini belirtti. Erken tanı sürecinin dünya genelinde iki yıl sürmesi yerine beş aya indirildiğini söyleyen Gül, ebeveynlerin bebeklerinin videolarını evlerinden göndermelerinin maddi ve manevi olarak büyük bir kolaylık sağladığını vurguladı. Böylece erken tanı ve erken terapiyle engellilik oranında düşüş ve yaşam kalitesinde anlamlı artış elde edilebiliyor; bireyin topluma kazandırılması için de hayati bir adım atılıyor.

Uygulamayı kullanan ailelerden Murat Ersavaş, 30 haftalık doğan bebekleri için evden videoları gönderdiklerini ve merkeze gelmeye gerek kalmadığını söyledi. Erken tanıyla bebeğin hareketlerini doğru zamanda doğru şekilde yapmasını sağladıklarını belirtti. Anne Özlem Ersavaş ise Gül’ün desteğini yeme, konuşma ve dil terapisi gibi alanlarda da aldıklarını paylaşarak uygulamanın her açıdan faydalı olduğunu vurguladı. Hakan Yön ise 28 haftalık bebeğinin kuvözde kaldığı süre boyunca elde ettikleri deneyimi ve Gül’ün yol göstericiliğini minnettarlıkla aktardı, o süreçte bebeğini 1,5 yaşına getirmenin elini güçlendirdiğini ifade etti.

Bu projeyle; erken tanı ve erken müdahale sayesinde çocukların yaşam kalitesinin yükselmesi, engellilik oranının düşmesi ve topluma kazandırılabilir bireyler olarak hayatlarına devam edebilmesi hedefleniyor. Ailelerin evlerinden çıkmadan, güvenli bir şekilde izlenebilen bu sistemin, gelecek nesiller için daha erişilebilir ve yaygın bir sosyal yatırım olması bekleniyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o24bff367-7d33-4c23-9189-7b4e34457356.webp

Yapay zeka destekli uygulamayla nörogelişimsel bozuklukların erken tanısı sağlanıyor

Google'ın yapay zeka sohbet robotu Gemini üzerinden gönderilen bir ortalama metin isteminin enerji maliyeti, 0,24 vatsaat (0,00024 kilovatsaat) olarak ölçülüyor. Bu miktar, modern bir televizyonun dokuz saniyelik elektrik tüketimine denk düşüyor.

Bu değer, yapay zeka kullanımının çevresel etkilerine dair ilk kapsamlı saha ölçümlerini temsil ediyor.

Rapora göre, tek bir sohbet isteminin neden olduğu karbon salımı 0,03 gram ve su tüketimi 0,26 mililitre olarak kaydedildi. Şirket bu miktarın beş damla suya eşdeğer olduğunu belirtti.

Mühendisler ayrıca Gemini sohbetlerinin çevresel ayak izinin önceki tahminlerden çok daha düşük olmadığını, ayrıntılı bir karşılaştırmayla ortaya konulduğunu vurguladı. Mayıs 2024 ile Mayıs 2025 arasındaki dönemde ortalama bir sohbetin enerji tüketiminin 33 kat gerilediğini, karbon emisyonunun ise 44 kat azaldığını açıkladılar.

Buna göre, son bir yıl içinde yalnızca yazılım verimliliği ve model iyileştirmeleri sayesinde 23 kat, daha iyi donanım kullanımı sayesinde de 1,4 kat enerji tasarrufu elde edildi. Aynı süreçte, Google’ın temiz enerji tedariki de emisyon yoğunluğunu 1,4 kat düşürdü.

Raporda ayrıca, Gemini uygulamaları üzerinden gönderilen istemlerin ortalama 0,24 vatsaat enerji tükettiği kaydediliyor ve bu miktarın televizyon karşılaştırmasıyla uyumlu olduğu vurgulanıyor.

Google raporunda, bugüne kadar yapılan pek çok bağımsız çalışmanın dar kapsamlı ölçüm sınırları nedeniyle yanıltıcı olabileceğini belirtildi. Çoğu hesaplama sadece aktif yapay zeka işlemcilerinin enerji tüketimini alırken, Google kendi metodolojisinde bekleme konumundaki makineler, işlemci ve bellek gücü ile veri merkezlerinin soğutma sistemlerini de ölçüme dahil etti.

Bu kapsamlı yaklaşım sayesinde, aynı Gemini sohbeti için dar kapsamlı yöntem 0,10 vatsaat enerji tüketimi gösterirken kapsamlı yöntem 0,24 vatsaat olarak kaydedildi. Bu fark, şeffaf ölçüm standartlarının önemini gösteriyor.

Raporda dikkat çeken bir diğer bulgu ise yapay zeka sohbetlerinin su ayak izi oldu: veri merkezlerinde bir istem için ortalama 0,26 mililitre su kullanıldı. Önceki çalışmalar 45–50 mililitre olarak öngörüyordu ve bu ölçümle karşılaştırıldığında yüzlerce kat farklı çıktı.

Ayrıca, Google 2023 yılında yüksek su stresi olan bölgelerde yeni kurulan veri merkezlerinde hava soğutmalı sistemler kullanmaya başlayacağını açıkladı. Böylece yapay zeka hizmetlerine ayrılan su miktarı sıfıra yaklaşacak.

Rapor, yapay zekanın kullanımı küresel ölçekte milyarlarca kullanıcıya hizmet etmekte olduğundan toplam etkiyi dikkatle izleme ihtiyacını hatırlatıyor. Ultra verimli veri merkezleri, özel tasarlanan donanımlar ve karbon-sıfır enerji hedefleriyle çevresel maliyetlerin daha da düşeceği vurgulanıyor.

Verilere göre son 12 ayda dolaylı karbon emisyonlarını ifade eden Scope 2 emisyonları 47 kat azaldı; doğrudan donanım kaynaklı Scope 1 ve 3 emisyonları ise 36 kat geriledi. Bu gelişme, Google’ın yapay zeka hizmetlerinde enerji tüketimi ile karbon emisyonunu birbirinden kısmen bağımsız hale getirdiğini gösteriyor.

Raporda tek bir sohbetin etkisinin düşük olmasına rağmen küresel ölçekten bakıldığında milyarlarca etkileşim olduğundan şeffaflık ve ortak ölçüm standartlarının hayati olduğu vurgulanıyor. Google mühendisleri, yapay zekanın yetenekleri gelişirken çevresel verimliliğinin de aynı hızda ilerlemesi gerektiğini belirtti.

Raporda günlük sohbet, prompt sayısı ve Gemini kullanım oranına ilişkin ayrıntılar paylaşılmadı.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o4c1af623-5b1b-4758-b7b4-59d3962e438c.webp

Gemini sohbetlerinde enerji faturası: tek istem 9 saniyelik televizyon enerjisine denk

Anadolu Ajansının Global İletişim Ortağı olduğu 4. Kazan Küresel Gençlik Zirvesi kapsamında Next Level Group ve Vantom Kreatif Yönetmeni ve sosyal medya influencerı Zinealabidine A. Ulkarem Kadhem Alabodi'nin moderatörlüğünde düzenlenen oturuma, Mısır'dan iSchool Kurucusu ve CEO Muhammed Gawish, Özbekistan'dan Ziyo Forum Bilimsel ve Eğitimsel Kalkınma Uluslararası Fonu Basın Sözcüsü Sirojiddin Bozarov, Rusya'dan Halkla İlişkiler Ajansı INETICA'nın yönetici ortağı Anton Pashkov ve Rusya'daki Tacikistan Genç Öğrenci Topluluğu Başkanı Dilovar Boboev konuşmacı olarak katıldı.

Zirve kapsamındaki oturumda Yeni Medya ve Yapay Zeka ile Geleneksel Eğitim Kurumları arasındaki rekabet mi, yoksa iş birliği mi sorusu ele alındı. Gawish, yapay zekanın geleneksel eğitimin yerini almasının yeni bir gündem olmadığını belirtti ve matbaanın, radyonun ve diğer elektronik araçların eğitimi nasıl dönüştürdüğünü hatırlattı.

Gawish ayrıca, teknolojinin eğitim süreçlerinde giderek daha görünür hale geldiğini ve öğretmenlerin artık evlerinden bile binlerce öğrenciye canlı yayın yapabildiğini söyledi. Farklı elektronik araçların denenmesiyle öğrenmenin erişilebilir ve kapsayıcı hale geldiğini belirtti. Şu anda insanların yaklaşık yüzde 17’si bu videolardan faydalanarak öğreniyor.

Bozarov, son iki yılda yapay zeka alanında kaydedilen olağanüstü gelişmelere dikkat çekti ve yapay zekanın geleneksel eğitimle rekabet halinde olmadığını; bunun yerine iki unsuru derin bir iş birliğiyle güçlendirmek gerektiğini savundu. Medya ve yapay zekanın toplumun kalkınmasına katkıda bulunduğunu söyleyen Bozarov, kaliteli eğitimin herkese ücretsiz şekilde ulaşabildiğini vurguladı. Özbekistan’da yapay zekayı entegre edebilecek çeşitli platformlar geliştirdiklerini ve bu sayede işleri daha iyi anlama ve daha yüksek performans elde etme imkanı doğduğunu belirtti.

Bozarov, eleştirel düşünme, ekip çalışması, beyin fırtınası ve topluluk önünde konuşma gibi becerilerin geleneksel kurumlarda da önemini koruduğunu, üniversitelerin insanların sadece derslerle değil, bağlantılar kurup yeni insanlarla tanışmasıyla da sosyalleşmesini hedeflediğini söyledi. İnsan faktörünün daima önemli olduğunu vurgulayarak yapay zekanın duygusal bağlar kuramadığını ve doğru kullanıldığında asistan olması gerektiğini ifade etti.

Pashkov ise eğitimli, analitik düşünebilen ve üretken becerilere sahip bir insanın yapay zekanın dijital alandaki büyük verileri analiz edebileceğini söylemenin ötesine geçemeyeceğini belirtti. Yapay zekanın yeni bir şey yaratmadığını ve küresel internet üzerindeki doğrulanmamış bilgileri de içerdiğini hatırlattı. Televizyonun ortaya çıkmasıyla gazete ve radyonun kaybolacağı beklentisinin gerçekleşmediğini anımsatarak, internetin bu yolu kapatmadığını da sözlerine ekledi.

Son olarak yapay zekanın herkesi körü körüne inandırmaması gerektiğini vurgulayan Pashkov, üniversitelerin bu teknolojiyi benimsemesi ve programlar geliştirmesi gerektiğini söyledi. Yapay zekanın öğretim üyelerini motive etmesi ve yenilikçi düşünceyi zorunlu kıldığına değindi; ancak yapay zekanın eleştirel düşünme yeteneği olmadığını, büyük verileri analiz etse bile gerçek ile yalanı ayırt edemediğini belirtti. Yapay zekanın sadece bir yardım ve asistan olarak kullanılması gerektiğini dile getirdi.

Boboev ise yapay zeka olsa da insanlar arasında iletişimin sürüp gideceğini ve toplumun birbirine olan ihtiyacını kaybetmeyeceğini kaydetti. Yapay zekaya uyum sağlanması gerektiğini ve bilgiye her yerde erişimin artığını vurguladı. Ayrıca doğru ve güvenilir bilgi akışının yapay zeka platformlarında da sağlanması gerektiğini ifade etti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe51d9a68-1861-413a-9094-4b9890414af1.webp

4. Kazan Küresel Gençlik Zirvesi: Yeni Medya ve Yapay Zekanın Eğitime Etkisi Üzerine Oturum

YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, AA muhabirine 2025-YKS yerleşme sonuçları ve yükseköğretim sisteminin durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu. Adaylar ve aileler için bu sonuçların hayırlı olmasını diledi.

Sınav sonuçlarına göre tercih yapma hakkı kazanan aday sayısı yaklaşık 2 milyon 310 bin olarak belirtildi. Bunların yaklaşık 1 milyon 412 bini üniversite tercihi yaptı.

Bu yıl özel kontenjanlar hariç olmak üzere lisans programlarında yaklaşık 402 bin, ön lisans programlarında ise yaklaşık 310 bin kontenjan bulundu. Kontenjanların yüzde 25’inin vakıf üniversitelerine ayrıldığı, devlet üniversitelerinde doluluk oranının yüzde 99, vakıf üniversitelerinde ise yaklaşık yüzde 76 olduğu aktarıldı.

Yerleştirme sonuçlarının ardından yaklaşık 53 bin kontenjanın hâlâ boş olduğu belirtildi. Üniversitelere kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra ek yerleştirme için boş kalan kontenjanlar ilan edilecek.

Başarı şartı olan programlara değinen Özvar, devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarında tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk ve mühendislik gibi alanlarda kontenjanların yüzde 99’a yaklaştığını söyledi. Başarı şartı aranmayan diğer programlarda ise kontenjanların büyük ölçüde dolduğunu belirtti.

Önceki yıllarda öğrencilerin fazlaca tercih etmediği temel bilimler alanındaki fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümlerinin bu yıl kontenjanlar itibarıyla dolduğunu ifade eden Özvar, bunun birkaç yıldır sürdürdükleri planlamaların bir sonucu olduğunu belirtti.

Ön lisans programlarında doluluk oranlarının yüksek olduğuna dikkat çeken Özvar, “Hatta kontenjan kalmadı desem yeri var. Bu açıdan 2025 yılı itibarıyla üniversite kontenjanlarımız dolmuş durumda. Vakıf üniversitelerimizde ise bu düzey beklenen kadar yüksek olmadı. Vakıf üniversitesi yöneticileri bu durumu dikkatli biçimde değerlendirecektir.” dedi.

Özvar, şu ifadelerle devam etti: Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın yükseköğretimde Türk gençlerinin üniversitelere erişebilmesini sağlayan vizyonu çok önemli. Bu vizyon doğrultusunda üniversitelerimizi gençler için erişilebilir kılmak adına büyük gayret sarf ediyoruz; Türkiye’de yükseköğretim kapasitesinin artışı bu erişilebilirliğin en önemli kilometre taşlarından biridir.

Son 20 yılda Sayın Cumhurbaşkanımızın önderliğinde yükseköğretimde yapılan yatırımların, üniversiteleri Türk gençliği için daha erişilebilir hale getirdiğini ifade etmek isterim. Sonuçlar, yükseköğretim sistemimize öğrencilerimizin erişiminin olduğunu gösteriyor.

2025-YKS’de sayısal, eşit ağırlık ve sözel puan türlerinde ilk 1000’e giren adayların en çok hangi bölümleri tercih ettiğine dair özetler aşağıdadır:

- Sayısal puan türünde ilk 1000’e giren adaylar arasında en çok tercih edilen programlar: tıp (343 kişi civarında), bilgisayar mühendisliği (yaklaşık 289 kişi), elektrik-elektronik mühendisliği (yaklaşık 165 kişi).

- Eşit ağırlıkta ilk 1000’e giren adayların en çok tercih ettiği programlar: işletme (yaklaşık 181 kişi), hukuk (yaklaşık 177 kişi), iktisat (yaklaşık 169 kişi).

- Sözel puan türünde ilk 1000’e giren adaylar arasında en çok tercih edilen programlar: tarih (yaklaşık 123 kişi), özel eğitim öğretmenliği (yaklaşık 65 kişi), ilahiyat (yaklaşık 60 kişi).

Özvar ayrıca son iki yılda bazı programların yükseköğretim sisteminin dışına çıkarıldığını ve bunun yerine geleceğin mesleklerine yönelik yeni programlar açıldığını bildirdi. Bu yıl 27 yeni program açıldığı bilgisini paylaştı. Yapay zeka, büyük veri, siber güvenlik, dijital sağlık, yeşil dönüşüm ve tarımda dijitalleşme gibi alanlarda çağın beklentilerine yanıt veren programlar açılmaya devam edeceğini ifade etti.

Gelecek yıllarda da program dönüşümlerinin süreceğini belirten Özvar, istihdam ve iş gücü piyasaları ile ilişkisi kesilmiş programları sistemden çıkarmaya devam edeceklerini söyledi. Ancak tüm programların bir anda değiştirilemeyeceğini; birçok öğretim elemanının bu programlarda görev aldığını ve yeni programların açılabilmesi için yeni hocalar ve uzmanlara ihtiyaç olduğunu belirtti. Üniversitelerin bu dönüşümü sürdürürken eğiticileri ve programları gençler için adapte etmeye devam edeceklerini kaydetti.

Üniversitelerin geçmişte eğitim-öğretim odaklı bir kurum olarak görüldüğünü ancak bugün mezunlarının iş gücü piyasalarındaki imkanlarıyla ölçüldüğünü anlatan Özvar, yükseköğretim sisteminin bu beklentiye cevap verecek şekilde evrileceğini vurguladı.

Ek yerleştirme konusuna ilişkin adaylara tavsiyelerde bulunan Özvar, “Bir programa yerleşip kayıt yaptırmayan adaylar için fırsatlar her zaman gelmez. Bu yüzden aldıkları programlara kayıt yapmaları çok önemli; aksi halde bu fırsat bir sonraki yıllarda karşılarına çıkmayabilir.” dedi. Kayıtlar tamamlandıktan sonra boş kontenjanlar için ek yerleştirme ilanı yapılacağını belirten Özvar, henüz bir programa yerleşememiş adaylara ek yerleştirme sürecini kaçırmamalarını ve tercihlerinde esneklik bulundurmalarını önerdi.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o7afa20c9-a2f9-46dd-955b-9528ce2af240.webp

YKS'de İlk 1000'in Tercihleri: Tıp, Mühendislik, İşletme ve Tarih Öne Çıktı

Yapay zeka destekli fotoğraf düzenleme araçları hızla yayılıyor. Google da Gemini uygulamasına eklediği yeni modelle bu alanda dikkat çekiyor.

Nano Banana, Google’ın Gemini 2.5 Flash Image modeli olarak geliştirilen yapay zeka tabanlı bir fotoğraf düzenleme aracı. Yüklediğiniz fotoğrafları doğal dilde yazılan komutlarla düzenliyor. Arka plan değişimi, yeni efektler ekleme ve farklı görselleri birleştirme gibi işlemler saniyeler içinde gerçekleştiriliyor. Bu araç mobil cihazlardan web tarayıcılarına kadar pek çok platformda kullanılabiliyor.

Nasıl kullanılır?
Gemini uygulamasına giriş yapıp istediğiniz fotoğrafı yükleyin ve talimatları yazılı olarak verin. Örneğin: 'Arka planı sahil yap' veya 'Üzerime süper kahraman pelerini ekle'. Gördüğünüz sonuçlar anında uygulanır. Ayrıca Gemini API, Google AI Studio ve Vertex AI üzerinden de erişim mümkün; geliştiriciler Nano Banana’yı kendi projelerine entegre edebiliyor.

Fiyatlandırma ve erişim
Bireysel kullanıcılar için Google AI Pro planına abone olarak Nano Banana’ya erişim sağlanıyor. Bu plan aylık yaklaşık 20 dolar ve Flash Image özelliğini kapsıyor. Gemini uygulamasında ayrı bir fiyatlandırma bulunmuyor. Geliştiriciler için ise model API üzerinden token bazlı ücretlendirme uygulanıyor; ortalama her görsel düzenleme işlemi yaklaşık 0,039 dolar maliyete denk geliyor.

Öne çıkan özellikler
- Arka plan değiştirme: Tek komutla arka plan değişikliği yapılabilir.
- Çoklu düzenleme: Aynı fotoğrafta ardışık farklı düzenlemeler mümkün.
- Design remix: İki görsel birleştirilerek yaratıcı tasarımlar elde edilir.
- Tutarlılık: Yüzler, evcil hayvanlar veya önemli nesneler bozulmadan korunur.
- Gerçek zamanlı hız: Zaman alıcı düzenlemeler saniyeler içinde tamamlanır.
- Stil aktarımı: Bir görselin dokusu veya deseni başka bir fotoğrafa uygulanabilir.
- Gizlilik ve şeffaflık: Düzenlenen tüm fotoğraflara görünür filigran ve Google’ın SynthID dijital işareti eklenir.

Nano Banana, farklı kullanıcı profillerine hitap eden kapsamlı bir araç olarak öne çıkıyor ve giderek daha geniş bir ekosisteme entegre ediliyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o511bfe9f-2242-4e75-b389-bb3123c32ec7.webp

Google'ın Nano Banana: Yapay Zeka Destekli Fotoğraf Düzenleyici Nedir ve Nasıl Kullanılır? Özellikler ve Fiyatlandırma

(İSTANBUL) Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ayasofya Cami'nde yürütülen restorasyon ve güçlendirme çalışmalarını özetledi. 24 Temmuz 2020 kararına göre yeniden ibadete açılan Ayasofya, yalnızca Türkiye'nin değil tüm insanlığın ortak mirası olarak değerlendiriliyor. Ersoy, yapay zekâ destekli güvenlik sisteminin devrede olduğunu belirterek, mimari elemanlardaki hasarların giderildiğini, ahşap, sıva ve mermer yüzeylerdeki bozulmaların onarıldığını söyledi. Ziyaretçilerin yapıya zarar vermesini önlemek amacıyla bariyer ve uyarı sistemleri kuruldu. Elektrik ve mekanik altyapı tamamen yenilendi. 1991'den bu yana yapının yapısal hareketleri ve nem oranları kaydedilerek yakın takibi sürdürülüyor. Yeraltı bölümlerinde temizlik ve etüt çalışmaları tamamlandı.

Üçüncü Mehmet, İkinci Selim ve Üçüncü Murat Şehzadeler Türbeleri ile Ayasofya Mektebi’nin restorasyonlarının tamamlandığını belirten Ersoy, Ayasofya külliyesinin bütüncüllüğünü daha estetik bir hale getirecek projeler üzerinde çalıştıklarını ifade etti.

2023 yılında başlayan ikinci etap restorasyon kapsamında minareler ve dış cephelerde onarım ve güçlendirme çalışmaları sürüyor. İkinci Beyazıt minaresinin güçlendirme işlemleri devam ediyor. Ana kubbe ile ilgili olarak yürütülen çalışmalarda kubbenin dış yüzeyindeki kurşun kaplamanın yenilenmesi ve güçlendirme çalışmaları planlanıyor. Mozaiklerin zarar görmemesi için çelik konstrüksiyon ve koruyucu branda sistemi kuruldu. İç mekân mozaik restorasyonları için 43,5 metre yüksekliğinde bir çelik platform hazırlanıyor.

Ayasofya, yeniden açılışından bu yana beş yıl içinde yaklaşık 40 milyon ziyaretçi ağırladı ve bu, Türkiye için ciddi bir gurur kaynağı oldu. Restorasyon süreci, alanında yetkin akademisyenlerden oluşan bir bilim kurulu gözetiminde yürütülüyor; Ayasofya sadece bir restorasyon değil, mühendislik, sanat ve bilimin buluştuğu büyük bir koruma seferberliği olarak tanımlandı.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/ofb84a69c-e7c0-4276-a01f-e26c570c0f82.webp

“yapay zeka” ile ilgili sonuçlar