Hatay Havalimanı yeniden açıldı: Amik Gölü havzasında deprem riski ve eleştiriler sürüyor

Hatay Havalimanı, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerde ağır hasar gördükten sonra birinci etap çalışmalarının tamamlanmasının ardından 1 Eylül günü yeniden hizmete açıldı. Havalimanı, Amik Gölü havzasında ve Doğu Anadolu Fayı ile Ölüdeniz Fayı hattının kesişim bölgesinde yer almasıyla uzun süredir tartışmaların merkezinde bulunuyor.

Hüseyin Alan (TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı) şu görüşleri paylaştı: 2001 yılından itibaren havalimanının yapımına başlandığında zemin ve göl havzası gerçek kaderinin dikkate alınmadığını belirterek, "Olası bir depremde bu havalimanının yeniden hasar göreceğini, oradaki insanlarımıza hizmet edemeyeceğini, bu yatırımın gereksiz olduğunu, Hatay’da onlarca yer varken havalimanı için burada ısrar etmenin yanlış olduğunu yeniden belirtmek istiyoruz" dedi. Alan, ayrıca havalimanı için uygun bir yerin bulunması gerektiğini ve bu vakıfta planlama hatalarının oluştuğunu vurguladı.

CHP Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım Kara ise, bu havalimanının yağışlarda bile yeniden kullanılamaz hale gelebileceğini ifade etti ve Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun "Depremde yıkılmayacak, su basmayacak" şeklindeki açıklamalarını kuşkuyla karşıladı. Prof. Dr. Naci Görür de benzer eleştirileri paylaşırken, "Aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar elde edilemez" dedi ve bölgenin Doğu Anadolu Fayı ile Ölüdeniz Fayı’nın kesişiminde bulunduğunu hatırlatarak özel mühendislik ve zeminin önemine vurgu yaptı.

Havalimanının geçmişi, Amik Gölü’nün kurutulmasıyla elde edilen araziye dayanır. 1975 yılında gölün bir kısmı tarım için kullanıma açıldı ve bazı bölümler üzerine Hatay Havalimanı inşa edildi. 2001 yılında inşaatına başlanan havalimanı 9 Aralık 2007 tarihinde hizmete girdi. Havalimanı inşa edilmeden önce ve sonra yapılan bilimsel çalışmalarda, jeomorfolojik özellikler nedeniyle taşkın ve deprem riskinin yüksek olduğuna dikkat çekildi; özellikle deprem ve sel olaylarının havalimanını derinden etkileyebileceği belirtiliyordu. Birinci dereceden deprem riski bulunan bölgede yer alan havalimanının olası bir depremde hasar görmesi, çökeceği veya yıkılacağı uzmanlarca sıkça ifade edildi.

Depremin ardından 6 Şubat 2023’te pistte büyük hasar meydana geldi ve 3 kilometre uzunluğundaki beton pist büyük zarar gördü; terminal çevresindeki zeminlerde de çökmeler yaşandı. Depremin ardından DHMİ koordinesinde İGA ekipleri pistte onarım ve temizlik çalışmalarını yürüttü. Depremin altı gün sonrasında dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu pistteki hasarların hızlıca onarıldığını söyleyerek havalimanının uçuşlara yeniden açıldığını duyurdu. Ancak 12 Şubat 2023 itibarıyla uçuşlar fiilen yapılamadı ve yolcular biletlerini iptal ettirilerek Adana veya Gaziantep havalimanlarına yönlendirildi.

12 Ekim 2023’te Hatay Havalimanı’nın yeniden onarımı için ihale açıldı. Kamu İhale Kanunu’nun esas usulü olan açık ihale yerine, pazarlık usulüyle adrese teslim olarak yapılan ihale sonucunda işlemler TIMTAŞ Grup İnşaat Anonim Şirketi ile Silahtaroğlu Mühendislik İnşaat Anonim Şirketi iş ortaklığına verildi. 7,2 milyar TL’lik sözleşme imzalandı ve işin bitiş tarihi 20 Mart 2026 olarak belirlendi. Şirketler yıllardır kamudan milyarlarca liralık ihaleler almaktadır.

Hatay Valisi Mustafa Masatlı, PAT sahaları onarımı ve gelişimi kapsamında uçuşların 1 Ağustos-1 Eylül arasında yapılamayacağını bildirdi; havalimanının 1 Eylül’de açılacağını açıkladı. Ancak projenin maliyeti, ihalenin yöntemi ve süreleri konusunda eleştiriler sürüyor. Uzmanlar yer seçiminin hatalı olduğu ve Amik Gölü havzası ile tektonik fay hatlarının bulunduğu bölgede şimdiye kadar test edilmemiş özel mühendislik gerekliliğinin bulunduğunu ifade ediyor. İnşaat Mühendisleri Odası da konuyla ilgili bilgi verilmediğini belirtti.

Hüseyin Alan, Nermin Yıldırım Kara ve Naci Görür’ün ortak görüşleri, havalimanının yeniden açılmasının deprem ve su basması risklerini tamamen ortadan kaldırmadığını, hatta bazı durumlarda bu risklerin daha da belirginleşebileceğini işaret ediyor. Projenin finansmanı ve ihaleleriyle ilgili tartışmalar ise sürdürüyor; kamuoyuna yatırım maliyetinin ayrıntılarının açıklanması talebi yineleniyor.