Süt Üreticileri Maliyet Baskısı ve Destek Yetersizliği Nedeniyle Sektörden Çekiliyor; Aydın’da Yüzlerce Hayvan Kesiliyor

Aydın Süt Üreticileri Birliği Başkanı Servet Başkaya, süt üreticisinin artan maliyetler ve yetersiz desteklemeler nedeniyle sektörden çekildiğini açıkladı. Başkaya, "Üreticinin eline geçen para toplama ve soğutma giderleri düştükçe 16-17 lira seviyesinde kalıyor. Bugün sütün maliyeti küçük üretici için yaklaşık 19 lira. Yani üretici litre başına 2 lira zarar ediyor. Bu nedenle inek kesimleri artmış durumda. Türkiye genelinde, Aydın'da da yüzlerce, binlerce hayvan kesiliyor," dedi.

Başkaya, yaptığı açıklamada, süt üreticilerinin zor durumda olduğunu ve birlik olarak saman, silaj, arpa ve mısır gibi kaba yemlerin temini için de çaba gösterdiklerini söyledi. Üye sayılarında ciddi bir düşüş olduğuna vurgu yapan Başkaya, "2022 yılında yaklaşık 4 bin 500-5 bin üye vardı. 2023'te bu sayı 4 bine, 2024'te 3 bin 300'e düştü. 2025 yılının ilk üç ayında desteklemelerden faydalanacak üye sayısı ise 2 bin 890'a geriledi" dedi.

"Sütte yaşanan sıkıntılar yıllardır devam ediyor." Başkaya, şunları söyledi: "Bu düşüşlerin sebebi; küçük üreticilerin fiyatlardaki istikrarsızlık ve hayvancılıktaki düzensizlikler nedeniyle yavaş yavaş bu işi bırakmasıdır. Bir kısmı da destekleme almaktan vazgeçip ürününü kayıt dışı satmaktadır. Sütte yaşanan sıkıntılar yıllardır devam ediyor. Bizim her zaman söylediğimiz tek şey var: Süt fiyatları belirlenirken süt-yem paritesinin dikkate alınması gerekir. Aslında bir litre sütle bir buçuk kilogram yem alabilmeliyiz. Ancak bu parite hiçbir zaman tam olarak uygulanmadı. Dolayısıyla süt fiyatlarının sürekli düşük olması Türk hayvancılığında büyük sorunlara yol açtı. Süt para kazandırırsa Türk hayvancılığı da ayağa kalkar diye düşünüyorum."

"Bu destek miktarıyla üreticinin zararını kapatması mümkün değil" şeklinde konuşan Başkaya, "Üreticinin eline geçen para toplama ve soğutma giderleri düşüldüğünde 16-17 lira seviyesinde kalıyor. Bugün sütün maliyeti küçük üretici için yaklaşık 19 lira. Yani üretici litre başına 2 lira zarar ediyor. Bu nedenle inek kesimleri artmış durumda. Türkiye genelinde, Aydın'da da yüzlerce, binlerce hayvan kesiliyor. Bir kısmı şap hastalığı nedeniyle, bir kısmı da üreticinin zarar ettiği için elindeki hayvanları kesime göndermesiyle oluyor. Et fiyatlarının yüksekliği nedeniyle üretici bu yolla zararını telafi etmeye çalışıyor. Devletin verdiği desteklere rağmen ben mevcut uygulamaları beğenmiyorum. 2024 yılı başında 3-4 yıllık bir destek programı açıklandı. Tarımsal ve hayvansal desteklerin köy köy anlatılması için tarım teşkilatı sahaya indi. Ancak sonuç tatmin edici olmadı. Şu anda Aydın'daki 9 bin 860 üreticiden yaklaşık 7 bini litre başına 20-30 kuruş destek alacak. Bu destek miktarıyla üreticinin zararını kapatması mümkün değil."

"Çiftçiye verilen destekten fazlası ithalata ödendi" diyen Başkaya, "Ürün destekleri cazip olmalı. Üretici sattığı ürün için müstahsil makbuzu veya fatura almalı, üretilen miktar kadar destek ödenmeli ve piyasa fiyatı üreticiyi kurtarmıyorsa bu destek oranı yükseltilmeli. Son olarak şunu söylemek isterim; eğer ahır teslimi süt fiyatı kilosu 15 TL ise devlet bu fiyatı 1,3 ile çarparak en az 19,5 TL olarak belirlemelidir. 3.2 protein, 3.6 yağ oranı olan soğuk süt için küçük üreticiye verilecek fiyat en az 19,5 TL olmalıdır. Çiftçiye verilen destekten fazlası ithalata ödendi. Dolayısıyla devletin çiftçiye en az bu miktarda borcu var. Tarımda üretim planlamasına geçilmeli. Tüm ürünlerde asgari fiyatın en az yüzde 10'u kadar destek verilmeli."