Ağustos ayına ilişkin tarım girdileri ve üretici-market farkları TZOB verileriyle bir kez daha masaya yatırıldı. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos verilerini değerlendirirken önemli başlıkları şöyle özetledi:

- Elektrik fiyatları yıllık bazda %12,8 artış gösterdi. Tarım ilaçları fiyatları ise %14,94 oranında yükseldi.
- Mazot fiyatı ağustos ayında aylık olarak %2,7 düştü; ancak yıllık bazda %21,8 artış kaydedildi.
- Girdi fiyatlarında yıllık bazda en yüksek artış %85,3 ile üre gübresinde görüldü.

Ağustos ayına ilişkin ayrıntılar üreticiye yapılan yatırımlar ve girdiler açısından incelendiğinde şu gelişmeler öne çıktı:
- 20.20.0 gübresi + %6,6
- DAP gübresi + %4,3
- amonyum sülfat gübresi + %2,1
- CAN gübresi + %0,1
- Buna karşılık üre gübresi - %1,3 düştü.

Geçen yılın aynı dönemine göre son bir yılda gübre kanadında görülen artışlar şu şekilde:
- Üre gübresi + %85,3
- DAP gübresi + %56,9
- 20.20.0 gübresi + %51,7
- CAN gübresi + %39,3
- Amonyum sülfat gübresi + %33,8

Ağustos ayında yem maliyetlerinde de değişim yaşandı:
- Besi yemi + %0,7
- Süt yemi + %0,6
- Son bir yılda besi yemi + %34,5
- Süt yemi + %31,8

Diğer masraflar ve maliyetler de yükseldi:
- Elektrik fiyatları yıllık %12,8 arttı.
- Tarım ilaçları fiyatları %14,94 arttı.
- Mazot, aylık düşüşe rağmen yıllık olarak %21,8 artış gösterdi.

Özet olarak, girdi fiyatlarında yıllık bazda en hızlı artış %85,3 ile üre gübresinde izlendi.

Üretici-market farklarına gelince, Ağustos ayında en büyük fark havuçta görüldü: %335,3. Bunu sırasıyla kabak (%299,9), limon (%293,7), patlıcan (%270,5) ve sivri biber (%222,8) takip etti.

Üretici- market arasındaki fiyat farkı şu örneklerle öne çıktı:
- Havuç: üretici 11 TL, market 47,88 TL
- Kabak: üretici 8,38 TL, market 33,49 TL
- Limon: üretici 38,75 TL, market 152,57 TL
- Patlıcan: üretici 10,88 TL, market 40,30 TL
- Sivri biber: üretici 14,70 TL, market 47,45 TL

Ağustos ayında markette fiyat değişimi: 37 ürünün 30’unda artış, 6’sında düşüş, 1 üründe değişim olmadı. Market çapında en çok artış gösteren ürünler sırasıyla yeşil fasulye (%56), kabak (%55,4), salatalık (%39,7), patlıcan (%35,8) ve yumurta (%19,2) oldu. En çok düşüş yaşayan ürünler ise kuru soğan (%9) ve domates (%6,6). Patates (%2,7), pirinç (%2,3) ve sivri biber (%1,2) da düşüş kaydetti.

Üretici tarafında da durum benzer biçimde değişti. Ağustos’ta 29 üründen 19’unda fiyat artışı, 6’sında düşüş görüldü; kuru soğan, kuru kayısı, kuru incir ve elmada değişim olmadı. Üreticide en çok düşüş %44,6 ile limonda gerçekleşti. Diğer düşüşler sivri biberde %24,6, maydanozda %20, patateste %9,1, havuçta %8,3 ve yeşil mercimekte %1,1 olarak kayda geçti. Üreticide en çok artış ise %152,9 ile yeşil fasulyede görüldü; bunu %136,7 ile salatalık, %45 ile patlıcan ve %30,9 ile kabak izledi.

Bayraktar, bu tabloların arkasındaki nedenleri şöyle özetliyor:
- Çukurova Bölgesi’nde erkenci Mayer limon üretiminin yüksek olması arzı artırarak fiyatları düşürdü. Limonda üretici sıkıntıları bu yıl da devam ediyor.
- Yazlık patateste erkenci çeşitler bitince orta erkenci hasadı başladı; yüksek rekolte ve depolama zorluğu nedeniyle üretici fiyatları 4,5 TL’ye kadar geriledi. Pazar ve markette ortalama 14,66 TL olan patateste bu düşüş üreticinin zararını derinleştirdi.
- Kuru soğanda üretim fazlası nedeniyle fiyatlar geçen yılın aynı dönemine göre geriledi.
- Maydanozda mevsimsel bolluk talep sabit kaldığı için arz fazlası oluştu ve fiyatlar düştü.
- Yeşil fasulye, salatalık, patlıcan ve kabakta sezon sonunun yaklaşması arzı daraltıp fiyatları yükseltti. Kuru fasulyedeki artış yeni sezon ürünlerin piyasaya girmesiyle ilişkilendirildi. Sivri biberdeki düşüş ise arz fazlasından kaynaklandı.

Genel olarak Ağustos ayı, tarım girdilerinde maliyet baskısının sürdüğünü ve üretici ile market arasındaki farkların yüksek seviyelerde kaldığını gösteriyor.


https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/od12c10c1-03a9-41b5-8261-c1f80b619356.webp

“TZOB” ile ilgili sonuçlar

Şemsi Bayraktar: Üretici Girdi Fiyatlarında Yıllık En Fazla Artış Üre Gübresinde: %85,3