Suudi Arabistan Ulusal Özelleştirme ve Kamu Özel Sektör İş Birliği Merkezi Danışma Kurulu (NCP) çatısı altında yer alan KÖİ Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Vural Aydın, AA muhabirine verdiği röportajda NCP’nin 2017 yılında Suudi Arabistan’daki altyapı yatırımlarını ve özelleştirme projelerini koordine etmek için kurulduğunu ifade etti.

2023 yılında kurulan uluslararası danışmanlardan oluşan danışman heyetinde bugüne kadar görev aldığını ve 2027 yılına kadar NCP’daki görevine devam edeceğini belirten Aydın, önümüzdeki 10 yıl içinde Suudi Arabistan’ın altyapı yatırımları için planlamalar yapılacağını, projelerin en doğru şekilde yürütülmesi, yabancı yatırımcıların çekilmesi ve Türk şirketlerinin Suudi Arabistan’da daha geniş bir rol üstlenmesi için tartışmalar yürütüldüğünü söyledi.

Aydın, Neom projesiyle birlikte Suudi Arabistan’ın önemli bir kalkınma hamlesine giriştiğini belirtti. Stadyumlar, altyapı yatırımları, hızlı tren, yeni havalimanları, su tesislerinin yenilenmesi, oteller, köprüler ve yollar gibi alanlarda dönüşümün geniş bir yelpazede görüldüğünü ve bu dönüşümün ticari ve turistik yönünün de güçlü bir parçası olduğunu ifade etti.

Toplumsal dönüşümün de hızlandığını söyleyen Aydın, bölgenin çekim merkezi haline gelmesi için yatırımların sürdüğünü, Neom’un bu dönüşümün nişanesi olduğunu ve bu sayede altyapı yatırımları pazarının dünya çapında genişlediğini kaydetti. Türk şirketlerinin Suudi Arabistan’a yönelik ilgisinin giderek arttığını vurgulayan Aydın, son 15 yıl içinde kazanılan yap-işlet-devret (KÖİ) tecrübelerinin Suudi pazarında önemli ölçüde kullanılabileceğini belirtti.

Stadyumlardan su arıtma tesislerine, köprülerden yollar, limanlar, turizm tesisleri ve diğer altyapı yatırımlarına kadar pek çok alanda Türk şirketlerinin artan katılımının beklendiğini ifade eden Aydın, Avrupa’daki bir stadyum projesini yapan önemli bir Türk şirketinin şu anda Suudi Arabistan’da yapılacak 17 stadyumdan birinin ihalesinde konuşulduğunu söyledi. Diğer stadyum projelerinde de Türk şirketlerinin önemli ölçüde ihalelere başvurduğunu bildirdi ve Türk şirketlerine rehberlik yapmaya çalıştığını sözlerine ekledi.

Aydın’a göre Neom projesinin toplam yatırımının yaklaşık 500 milyar dolar düzeyinde bir projeksiyon olduğuna dikkat çekti. Bu yatırımın tamamının kamu bütçesiyle yapılmasının mümkün olmadığını, kamu bazı yatırımlarını kaldıraç olarak kullanırken esas yatırımların özel sektörden beklenmesi gerektiğini belirtti. KÖİ modeli ise bu projeksiyonun önemli bir parçası olmaya devam edecek.

Türk şirketlerinin yaklaşık 15 yıllık tecrübesiyle bu dönemde Suudi Arabistan pazarında yaklaşık 100 milyar dolarlık KÖİ deneyimine sahip olduğunu ifade eden Aydın, Neom’un çok daha uzun vadeli ve ölçekli bir proje olduğunun altını çizdi. Suudi Arabistan’da Cidde, Riyad, Tebük, Dammam gibi illerde farklı projelerde Türk şirketlerini görmekten memnuniyet duyulduğunu dile getirdi. Suudi Arabistan’da arıtma tesislerinden limanlara, havalimanlarından hızlı trenlere, hafif raylı sistemlerden diğer altyapı yatırımlarına kadar Türk şirketlerinin iş yapma veya teklifler sunma durumunda olduğunun altını çizdi.

Aydın, “Bir tarafta gerçekten büyük fırsatlar havuzu var; Suudi Arabistan pazarı. Öte tarafta Türk şirketlerinin uluslararası arenadaki iş yapma tecrübesi ve bu işleri yürütme kapasitesi” sözleriyle, bu iki unsuru bir araya getirerek bir köprü oluşturmaya çalıştıklarını belirtti. Önümüzdeki dönemde Suudi Arabistan’da daha çok Türk şirketinin altyapı yatırımlarını üstlenirken görüleceğini söyledi.

Türk şirketlerinin işletme aşamasında da kamu ile özel sektörün birlikte çalıştığı alanlarda karşılaşılabilecek sorunları çözme becerilerini geliştirdiğine işaret eden Aydın, “Bir anlamda bir evrim geçirdiler. Özel sektörün kamu hizmeti sunma tecrübesini Suudi Arabistan’da hemen her alanda işletebilecek bir perspektif oluştu” dedi.

Suudi Arabistan’daki yatırımların sadece altyapı inşaatı değil, işletme tarafında da ciddi fırsatlar sunduğunu ifade eden Aydın, 10 yıl veya daha uzun vadede ülkede konaklama ve hizmet sektörlerinde de önemli fırsatların doğacağını söyledi. Ayrıca bazı projelerde devlet garantisi uygulanırken, bazı projeler özel sektörün risk almasını gerektiriyor; bu nedenle yatırım ortamını dikkatli incelemek gerektiğini belirtti.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o9b72f0c6-b4c1-49f5-82f0-b9de80baf4ba.webp

“Yap-İşlet-Devret” ile ilgili sonuçlar

Suudi Arabistan, yap-işlet-devret tecrübesine sahip Türk şirketlerine yatırım fırsatları sunuyor