ŞİÖ Zirvesi: Devlet Başkanları Güvenlik, Ekonomi ve Diplomasi Gündeminde Buluştu

Çin'in Tianjin kentinde düzenlenen ŞİÖ 25. Zirvesi, devlet ve hükümet başkanlarını güvenlik, enerji, yapay zeka ve çok taraflı diploması gündemleriyle bir araya getiriyor. Zirve kapsamında pek çok başlık öne çıktı: Rusya-Ukrayna savaşı, Avrupa ülkelerinin yaptırımları ve ABD'nin gümrük tarifeleri, İsrail'in Filistin'e saldırıları. Toplantıya Erdoğan, Putin, Modi, Pezeşkiyan, Aliyev ve Paşinyan gibi liderler katılıyor. Güvenlik, uyuşturucu ile mücadele, yapay zeka, yeşil sanayi, bilim ve teknolojik işbirliği, çok taraflı ticaret ve sürdürülebilir enerji gibi alanlarda anlaşmalar imzalandı. Ayrıca güvenlik tehditleri ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele için merkezler kurulmasına karar verildi. ŞİÖ üyeleri İsrail ve ABD'nin Haziran 2025'te İran'a yönelik askeri operasyonlarını ortak açıklamayla kınadı. Sivil altyapıya yönelik saldırılar uluslararası hukuk ve BM Şartı'nın ihlali olarak değerlendirildi ve İran nükleer anlaşmasını temel alan BM Güvenlik Konseyi Kararı 2231'in bağlayıcılığı teyit edildi. Filistin meselesine kapsamlı ve adil bir çözümün Batı Asya'da barış ve istikrar için tek uygulanabilir yol olduğu vurgulandı. Xi Jinping dünyanın kaotik ve iç içe geçmiş bir aşamada olduğunu belirtti ve bölgesel liderleri soğuk savaş zihniyetine karşı durmaya çağırdı. ŞİÖ'nün bir güvenlik bloğu olarak varlığını güçlendirmesi gerektiğini söyledi. Pekin bu yıl üye devletlere 280 milyon dolar yardım sağlayacak ve ŞİÖ bankacılık konsorsiyumuna 4 milyar dolar kredi verecek. Dünya çapında yaygınlaşan yaptırım ve tarifelerin zorbalık olarak nitelendirildiğini söyleyen Xi, birkaç ülkenin kuralları diğerlerine dayatamayacağını belirtti. Putin Batı ve NATO'yu eleştirdi: Ukrayna savaşının Batı provokasyonlarıyla tetiklendiğini savundu ve Rusya'nın saldırısının başlıca nedeni olarak Batı'nın yaklaşımını gösterdi. Ukrayna'da kalıcı bir barış için krizin kök nedenlerinin ele alınması gerektiğini vurguladı. Modi ve Putin'in yakınlığı zirvede öne çıktı: Modi, Putin ile yaptıkları görüşmeyi ve tüm alanlarda artan işbirliğini memnuniyetle aktardı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Çin ile ilişkilerin güçlenmekte olduğunu söyledi ve ŞİÖ'nün küresel güney ülkelerinin çıkarlarını güvence altına almada önemli bir rol oynayabileceğini belirtti.