Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Yenilikçi Teknoloji Programları Direktörü Dr. Serdar Gökpınar, elektrikli araç bataryalarının geri dönüştürülmesinin, içerdikleri kritik minerallerin yeniden kullanılabilir hâle getirilmesiyle enerji bağımsızlığı yolunda hayati bir adım olduğunu söyledi.

IEA verilerine göre 2024 yılında dünya genelinde elektrikli otomobil üretimi yaklaşık yüzde 25 artışla 17,3 milyon adede ulaştı. Üretimin büyük kısmı Çin’de (12,4 milyon), Avrupa Birliği’nde (2,4 milyon) ve ABD’de (1,1 milyon) yapılmış durumda.

Türkiye’de de elektrikli araç kullanımı hız kazanıyor. Togg etkisiyle trafiğe kayıtlı elektrikli otomobil sayısı bu yılın Temmuz sonu itibarıyla geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 120,6 artışla 289 bin 457’e yükseldi.

Batarya geri dönüşümü, içlerindeki kritik minerallerin yeniden kullanıma açılması nedeniyle özellikle stratejik önem taşıyor. TTGV’nin “Batarya Geri Dönüşüm ve İkincil Kullanım Teknolojileri” ön raporuna göre Türkiye’de batarya üretim tesislerine yapılan yatırımlar 1 milyar dolar sınırını geçmiş durumda.

Gökpınar, enerji depolama sistemlerinde ve elektrikli araçlarda bataryaların yoğun olarak kullanıldığını belirterek iki temel zorluktan söz etti: ilki ihtiyaç duyulan nitelikli mineraller — lityum, kobalt, mangan, nikel, bakır, alüminyum gibi — ve ikincisi üretim süreçlerinin yüksek hassasiyeti.

Lityum rezervlerinde başı çeken ülkeler Avustralya, Bolivya, Şili ve Arjantin olarak kaydediliyor. Türkiye’nin de sınırlı bazı buluntuları var, ancak mevcut veriler ihtiyacımızı tek başına karşılamaya yetmiyor. Kobalt konusunda ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti dünya ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor.

Çin, hem maden varlığıyla hem de işleme kapasitesiyle kritik bir oyuncu konumunda. Madenlerin yüksek saflıkta işlenmesi gerektiği ve ABD ile Çin’in bu alanda yüksek teknoloji avantajına sahip olduğu vurgulandı. Rezervler azaldıkça lityum ve bakır madenciliğinin 2035 itibarıyla güçleşeceği öne sürülüyor; bu durumun telafisi için batarya geri dönüşümü büyük potansiyel sunuyor.

Çin ve AB, geri dönüşümde öne çıkan aktörler olarak öne çıkıyor. AB’nin iki yönlü yaklaşımı dikkat çekiyor: içeriye kapsama politikaları ve geri dönüştürülmüş malzemelerin pil üretiminde kullanılması için yol haritası. Örneğin, 2031 yılında lityum içeren bataryalarda geri dönüştürülmüş lityum oranının yüzde 6, 2036’da yüzde 12 olması hedefleniyor.

Türkiye’de Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından atılan adımlar olsa da bunların daha güçlü politika ve düzenlemelerle desteklenmesi gerekiyor. TTGV de konuya dair derin araştırmalar yürütüyor ve bazı projelere destek vermeyi planlıyor.

Gökpınar sözlerini şu şekilde tamamladı: Bataryaların geri dönüşümü, bazı mineraller Türkiye’de bulunmadığı için özellikle değerli. Enerji güvenliği için atılan her adım ülkemiz açısından kıymetli ve cari açığımızın enerji faturası başlığından gelen payını hafifletmenin yolu da bu yatırımlarda saklı.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o1e42c4bf-0cf7-45c4-8cf9-9297aeedb9d8.webp

Batarya geri dönüşümü kritik madenlerle enerji bağımsızlığımız için kilit rol oynuyor

Şırnak'ta iki yeni yerli sondaj kulesi göreve başladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın açıkladığına göre, milli enerji kaynaklarımızı ekonomiye kazandırmaya dönük arama ve üretim çalışmaları sürerken, üretimde kullanılan ekipmanların yerlileştirilmesi için yol haritası uygulanıyor.

TPAO ve TPIC arasında imzalanan protokol kapsamında, TPIC'in sondaj operasyonlarında kullanılan envanteri yenilemek için iki yerli sondaj kulesi üretildi ve sahalarda görev yapmaya başladı.

Kulelere verilen isimler: Seyit Onbaşı ve Naim Süleymanoğlu. Her iki kule de 5.000 metre sondaj kapasitesine sahip; toplam kule yüksekliği 43,2 metre ve masa yüksekliği 7,6 metre.

Kuleler U-Frame Cantilever konstrüksiyonunda, kanca yükü 357 ton. Hidrolik silindirlerle kule kaldırma sistemi bulunan bu kuleler, 1.500 HP kanca gücüne sahip. Kontrol sistemi ise milli sondaj yazılımını kullanıyor.

Seyit Onbaşı Sondaj Kulesi Şırnak'ın Silopi ilçesindeki Atak-3 kuyusunda, Naim Süleymanoğlu Sondaj Kulesi ise Gabar bölgesinde, Şehit Aybüke Yalçın-71 kuyusunda sondaja devam ediyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, yerli ekipman kullanımının önemini vurgulayarak: “Kendi enerjimizi üretmek kadar bunu yerli ve milli ekipmanla da yapmak önden gelen bir hedef. Aramanın ve üretimin her aşamasını yüzde 100 yerli hale getirmek için çalışıyoruz.” dedi. Ayrıca iki kuleye Seyit Onbaşı ile Naim Süleymanoğlu adlarını vererek tarihten ilham aldıklarını belirtti: “Onların azmi ve başarısı, enerjide tam bağımsızlık yolunda bize örnek oluyor.”

Bayraktar, sosyal hesaplarından da bu projeye dair şu mesajı paylaştı: “Gücün ve dayanıklılığın sembolü Koca Yusuf… Rekorların adamı, Naim Süleymanoğlu… Bir milletin küllerinden doğuşunu omuzlayan efsane Seyit Onbaşı… İsimlerini Türk milletinin gücünden, azminden ve tarihinden alan yerli ve milli sondaj kulelerimiz şimdi Şırnak'taki petrol sahalarımızda görev başında. Kendi enerjimizi üretmek kadar bunu yerli ve milli ekipmanlarımızla yapabilmek de önceliklerimizden biri. Tasarımı ve üretimi Türk mühendislerinin imzasını taşıyan milli sondaj kulelerimizle hedefimiz net: Enerjide Tam Bağımsız Türkiye."

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/obcc83137-148c-4922-8861-d38b75fcdf96.webp

“enerji bağımsızlığı” ile ilgili sonuçlar

Batarya geri dönüşümü kritik madenlerle enerji bağımsızlığımız için kilit rol oynuyor

Şırnak'ta İki Yerli Sondaj Kulesi Göreve Başladı: Seyit Onbaşı ile Naim Süleymanoğlu