Sadık dostlarımız yalnızca refakatçi değil; onların inanılmaz koku alma gücü yıllardır uyuşturucu ve bomba tespitinde kullanılıyor.

Aynı yetenek, bazı hastalıkların erken fark edilmesinde de rol oynuyor. Son yıllarda yapılan çalışmalar, köpeklerin kanseri de önceden algılayabildiğini gösteriyor. Hem laboratuvar araştırmaları hem de gerçek vakalar, köpeklerin kanser hücrelerinin bıraktığı özel kokuları tespit edebildiğini ortaya koyuyor.

İnsanlarda koku algısı köpeklere kıyasla çok daha sınırlı. Köpekler kokuları insanlardan binlerce kat daha hassas ayırt edebiliyor. Araştırmalar, köpeklerin hastalık kokularını trilyonda bir oranında dahi ayırt edebildiğini ileri sürüyor. Yani bir köpek, bir hastalığın yayılan kokusunu olimpik ölçekte iki havuz dolusu suya karışmış tek bir şeker tanesi kadar düşük yoğunlukta bile algılayabiliyor.

Tıp literatüründe, köpeklerin sahiplerindeki kanseri fark ettiği pek çok vaka kaydedildi. Bazı köpekler, sahiplerinin ciltlerindeki melanom bölgelerini sürekli koklayıp yalayarak dikkat çekti; kontrollerde bu bölgelerin gerçekten kanserli olduğu saptandı. Örneğin Lauren Gauthier isimli bir kadın, burnundaki şişliği sürekli koklayan köpeğinin davranışıyla doktora başvurdu ve bazal hücreli karsinom teşhisi kondu. Başka bir örnekte, Claire Guest adlı araştırmacı, köpeğinin göğsüne dokunmasıyla fark ettiği kitleyi kontrol ettirdiğinde malign tümör tespit edildi.

Çalışmalar gösterdi ki köpekler yalnızca cilt kanseriyle sınırlı kalmayıp akciğer, meme, mesane, prostat, bağırsak, rahim ve rahim ağzı kanserlerinde de fark yaratabiliyor. Bunun nedeni, kanserli hücrelerin ürettiği uçucu organik bileşikler (VOC) olarak adlandırılan özel kokular. Köpekler bu kokuları nefeste, idrarda, terde ya da dışkıda tespit edebiliyor.

Örneğin bazı çalışmalar, köpeklerin hastaların nefeslerinden akciğer kanserini, idrar örneklerinden ise mesane kanserini ayırt edebildiğini gösterdi. Ancak umut ışığına rağmen, köpeklerin rutin taramalarda kullanılabilmesi için daha çok çalışma gerekiyor. Çünkü köpekler hangi kokuyu aldıklarını açıklayamadıkları için sonuçlar her zaman kesin değil.

Bunun üzerine bilim insanları, köpeklerin koku alma mekanizmasını taklit eden 'elektronik burun' teknolojilerini geliştiriyor. İsrail’de yürütülen klinik bir çalışmada bu cihazların kanser hastalarının nefesinden yayılan kokuları ayırt edebilip edemediği test ediliyor. MIT ile İngiltere’daki Medical Detection Dogs ekibi de köpeklerin öğrettiklerini yapay zeka sistemlerine aktarmak için çalışmalar yürütüyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/od2d2e24c-2549-4c67-a9cb-7311b9fc4175.webp

Köpekler Kanseri Hissedebilir mi

Köpekler Kanser Olan Bir İnsanı Anlayabilir mi?

Kanserin ilk işareti bazen doktordan değil, en yakındaki canlıdan gelebiliyor. Reddit’te paylaşılan bir hikaye, kendini tamamen sağlıklı hisseden bir adamın köpeğinin göğsünün sol tarafına yönelmesiyle şüphelenip muayeneye gittiğini gösteriyor. Sonuç, hiç beklenmediği biçimde kanser teşhisi oldu. Erken fark edilen tümörün ortaya çıkarılmasında köpeğinin davranışları belirleyici oldu.

Adamın anlattığına göre köpeği haftalar boyunca sol göğüs bölgesine odaklandı: önce patileriyle dokunmayı denedi, sonra kokladı ve hatta üzerine atladı. Başta bunu sıradan bir davranış sandı; fakat aynı bölgeye sürekli yönelmesi üzerine kendi kendini kontrol etti ve küçük bir kitle fark etti. Doktora başvurduğunda tetkikler erken evre kanseri gösterdi. Hiçbir ağrı ya da belirti yaşamamıştı; köpeği sayesinde erken şans yakaladı.

Hikaye sosyal medyada yayıldıkça benzer örnekler gündeme geldi. Bir kullanıcı, kurtarılan bir atın sahibinin göğsüne sürekli başını yaslaması sonucunda kadının meme kanseri olduğunu fark ettiğini anlattı. Başka biri, kızının kedisinin büyükbabasının kulağını sürekli yalaması üzerine yapılan kontrolde cilt kanseri tespit edildiğini aktardı. Bu örnekler, hayvanların insan vücudundaki değişiklikleri fark etmede olağanüstü bir yeteneğe sahip olabileceğini gösteriyor.

Uzmanlar, bunun temelinde kokuların yattığını belirtiyor. Kanser hücreleri büyürken vücutta “uçucu organik bileşikler” olarak adlandırılan özel moleküller salgılanır. İnsanların fark edemediği bu değişiklikleri milyonlarca koku reseptörüne sahip köpekler algılayabilir. Çeşitli araştırmalarda köpeklerin idrar, nefes ve deri örnekleriyle kanseri ayırt edebildiği gösterilmiştir.

Tıp literatüründe hayvanların kanseri fark etmesini gösteren vaka raporları vardır. 1989’da yayımlanan bir raporda, bir köpeğin sürekli sahibinin bacağını koklaması üzerine yapılan incelemede erken evre melanom saptandı. 2013’te başka bir vaka raporunda ise köpeği sürekli kulağını yalayan bir hastada melanom teşhisi konuldu. Bilimsel çalışmalar da bu bulguları destekliyor: BMJ ve BMC Cancer dergilerinde yayımlanan çalışmalar, köpeklerin mesane, akciğer ve kolon kanserlerini yüksek doğrulukla ayırt edebildiğini gösteriyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o8fe102a2-5468-4e02-b989-2dda2adec209.webp

“köpekler” ile ilgili sonuçlar

Köpekler Kanser Olan Bir İnsanı Anlayabilir mi?

Köpeğin Garip Davranışı Erken Kanser Teşhisini Sağladı