Arabaların Yasak Olduğu Küçük ABD Mahallesi: İnsanların Gerçekten Konuştuğu Yer

ABD'de araba kullanmadan yaşamak çoğu yerde neredeyse imkânsız. Ancak Arizona'nın Tempe şehrinde bu algıyı değiştiren bir deney var: Culdesac. Sıfırdan inşa edilen ilk arabasız yerleşim yeri olarak öne çıkıyor. Sokaklar, meydanlar ve evler, yayaların ihtiyaçlarına göre yeniden tasarlandı. Ortaya çıkan manzara ise Akdeniz kasabalarını andıran, tamamen insana odaklı bir yaşam sunuyor. Culdesac, ulaşım ihtiyacını çeşitlendiren bir ekosistem kuruyor. Yaklaşık 17 dönümlük bir alanda restoranlar, kafeler, bir market, bir doktor ofisi, köpek parkı, havuz, spor salonu ve ortak çalışma alanı bulunuyor. Böylece sakinler günlük ihtiyaçlarını arabaya binmeden birkaç dakika içinde karşılayabiliyor. Kısacası, yaşam dışarıdan yardıma ihtiyaç duymadan kendi akışında ilerliyor. Ulaşım için de modern çözümler mevcut. Mahalleyi çevreleyen hafif raylı sistem, Phoenix merkezi ve havaalanına kolay erişim sağlıyor. Daha uzak mesafeler için Waymo’nun sürücüsüz elektrikli robotaksileri devrede. Binalar beyaza boyanmış, güneşin etkisini azaltıyor ve dar sokaklar gölge alanlar yaratıyor. Binaların yakın konumları ise doğal hava akımı kuruyor ve kavurucu sıcaklarda mahalleyi daha yaşanabilir kılıyor. Harvard’ın yaptığı araştırmaya göre Culdesac’ın iç yüzeyleri, çevredeki asfaltlı alanlara göre 17–22 derece daha serin. Daireler arasındaki karşılıklı pencereler sürekli hava akımı sağlayarak klima ihtiyacını azaltıyor. Yollarda kullanılan toprak ya da gözenekli malzemeler ısı birikimini düşürüyor. Akdeniz esintisini hatırlatan dar sokaklar ve sarmaşıklarla kaplı beyaz duvarlar, mahalleye estetik bir dokunuş katıyor. Mahallede ödüllere aday gösterilmiş bir Meksika restoranı, seramik ve mum atölyeleri, bisiklet dükkanı ve sürdürülebilir giyim mağazaları gibi unsurlar bulunuyor. Özel imar izinleri sayesinde bazı sakinler kendi dairelerinden küçük işletmeler açabiliyor. Pazar günleri düzenlenen etkinliklerde el yapımı seramikler, yerel yiyecekler ve müzik öne çıkıyor. Arabaların gürültüsünden uzak olduğu için insanlar birbirini daha sık görüyor, tanışıyor ve komşuluk ilişkileri güçleniyor. Bu, yalnızlık problemini azaltan, sosyal bağları kuvvetlendiren bir yaşam sunuyor. Şirket bu konsepti başka şehirlere taşımayı planlıyor. Şimdiden pek çok belediye, ulaşım ajansı ve yatırımcı Culdesac benzeri projelere ilgi göstermeye başlıyor.