NASA'nın resmi açıklamasına göre SpaceX'in ISS yörüngesini yükseltme görevi başarıyla tamamlandı.

Atmosferik sürtünme nedeniyle zamanla alçalan Uluslararası Uzay İstasyonu'nun atmosfere girmesi ve yanmasının önüne geçmek amacıyla planlanan yörünge yükseltme operasyonu başarıyla sonuçlandı.

Dragon kapsülünün gövdesinde bulunan iki Draco motorunun 5 dakika 3 saniye boyunca çalıştığı belirtildi. Bu harekâtın sonucunda ISS'in en alçak yörünge noktası yaklaşık 1,6 kilometre yükseldi.

Bu başarının üzerine Dragon, 2025 sonbaharına kadar daha uzun süreli görevler yapabilme kapasitesi kazanmaya devam edecek.

ISS, 1998 yılından bu yana uzayda, 23 yılı aşkın süredir insanlı uçuşlara ev sahipliği yapıyor. Ancak 2030–2031 yıllarında dünyadan kontrollü olarak çıkarılması öngörülüyor.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o987e061f-2ba3-4e05-aa25-b7a620d7af45.webp

Dragon kapsülü ISS'in yörüngesini yükseltti: SpaceX'in yörünge operasyonu başarıyla tamamlandı

İstanbul ve Kocaeli’de eğitim alan iki lise öğrencisi, Arda Çetinkaya ve Buket Atalay, atom altı parçacıkların görüntülenmesini hedefleyen projesiyle dünyanın dikkatini çekmeye hazırlanıyor.

Projelerini, NASA’nın John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı’nda düzenlenen bir sempozyumda anlatacaklar. Sempozyum, 8-12 Eylül’de ABD’nin Washington eyaletindeki laboratuvarında düzenlenecek olan 2025 Heliophysics Technology Sempozyumu. Bu fırsat, gençlerin merakını ve azmini küresel sahnede görünür kılıyor.

Çetinkaya ve Atalay’ın ortak tutkusu, proton ve nötron gibi parçacıklar ile elektronların aynı aileyi paylaştığı müon adı verilen parçacıkları algılayabilen sintilatör adı verilen düşük maliyetli bir dedektör geliştirmek oldu. Girişimlerini Gebze Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kamil Çınar’ın danışmanlığında sürdüren ikili, laboratuvar olanaklarını kullanarak çalışmayı derinleştirdi ve laboratuvar ortamında testlerini tamamladı.

Çetinkaya: “Müon, evrenin ilk anlarında var olan çok eski bir parçacık. Biz de onun varlığını daha ucuz ve daha verimli bir yöntemle tespit edebilmek için bir dedektör geliştirdik.”

Atalay: “Harvard, Caltech gibi önde gelen üniversitelerin hocalarını ve öğrencilerini dinlemek, bizim için büyük bir fırsat. Projemizin NASA tarafından kabul edilmiş olması ailesini çok sevindirdi, bütçe konuları ise en büyük sıkıntımız.”

Ailelerin destekleriyle proje için gereken yaklaşık 2-3 bin doların toparlanması halinde, İstinye Üniversitesi Fizik Bölümü’nden Prof. Dr. Sertaç Öztürk’ün laboratuvar imkanlarından da faydalanabileceklerini belirtiyorlar. Çetinkaya ve Atalay’a İleri Fotonik Araştırmalar Laboratuvarı’nın kapısını açan Dr. Çınar ise gençlerin kendi içlerinden gelen motivasyonla ilerlediklerini vurguluyor.

Çınar: “Bu proje lise seviyesinin ötesinde; öğrenciler kendi çabalarıyla bu noktaya geldi ve uluslararası bir mecrada sunum yapabiliyorlar. Bu, onların bilimsel yolculuğunda eşsiz bir deneyim.”

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oe5f81c5b-3779-4f46-b4ca-6280e58607b9.webp

Lise öğrencileri, atom altı parçacığının görüntülenmesi projeleriyle NASA'dan davet aldı

Özet: Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın AR-GE, Tasarım ve Destek Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği ile Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde yapılan değişiklikler yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tebliğler, AR-GE, tasarım ve destek personelinin ücretlerinde gelir vergisi teşviki ile gelir ve damga vergisi istisnasına ilişkin ayrıntılı açıklama ve örnekler getiriyor.

Kapsam ve hesaplama yöntemi:
- Gelir vergisi stopajı teşviki, kamu personeli hariç olmak üzere şu ortamlarda uygulanır: teknoloji merkezi işletmeleri, AR-GE merkezleri, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da bu kurumlardan AR-GE projelerini desteklemek amacıyla fon/kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE ve yenilik projelerinden, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan AR-GE ve destek personelinin ücretlerinin brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan kısmı üzerinden hesaplanır.

- Vergi düşüşü ve muafiyetler: Brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan vergi düşüldükten sonra kalan vergi, ilgili grupla eşleşen oranlarda indirilir ve terkin edilir.
  • Doktora sahibi olanlar veya desteklenecek program alanlarından en az yüksek lisans sahibi olanlar için yüzde 95'i,
  • Yüksek lisanslılar ve desteklenecek program alanlarından birinde lisans sahibi olanlar için yüzde 90'ı,
  • Diğerleri için yüzde 80'i, muhtasar beyanname üzerinden hesaplanan vergiden indirilerek terkin edilir.

- Destek personel sayısı sınırlaması: AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde 10'unu aşmamalı; ancak toplam çalışan sayısı 15'e kadar olan bölge firmalarında bu oran yüzde 20 olarak uygulanır.

- Hak kazanılmış tatil ve izinler: Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de teşvik kapsamındadır.

- Çalışma süresi sınırlamaları: Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışma süreleri ile ek çalışma ücretleri bu teşvikten faydalanamaz.

- Merkez dışında geçişler ve eğitim/mentorluk: AR-GE veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlarda merkez dışında geçirdiği süreler için ücretlerin yüzde 100'ünü aşmamak şartıyla belirlenen kısım teşvik kapsamında değerlendirilir; doktora yapanlar için de benzer uygulama geçerlidir. Ayrıca doktora mezunu personelin üniversitelerde ders vermesi veya teknoloji geliştirme bölgelerindeki girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla teşvike dahil edilir.

- Merkez dışı sürelerin toplam payı: AR-GE veya tasarım merkezlerinde çalışan personelin toplam sayısı veya çalışma sürelerinin yüzde 20'sini aşmamak kaydıyla merkezler dışında geçirilen süreler de teşvik kapsamında kabul edilir. Cumhurbaşkanı, bu yüzdeyi bölgesel ve/veya sektörel alanlarda ya da meslek gruplarına göre yüzde 100'e kadar artırabilir veya yeniden belirlenen kanuni orana düşürebilir.

- Örnekler: Tebliğde, AR-GE merkezlerinde tam zamanlı çalışan, sanayi alanında yürütülen ve bir kamu kurumu tarafından desteklenen tasarım faaliyetlerinde tam zamanlı çalışan kişilere ilişkin ay, haftalık çalışma süresi ve lisans derecesine göre değişen ödemelere ilişkin örnekler sunulmuştur.

- Son unsur: Teşvik kapsamındaki gelir vergisi stopajı ve damga vergisi istisnası, aylık brüt asgari ücretin 40 katını aşmayan sınırla uygulanır ve bu düzenleme 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

Bu değişiklikler, Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerini destekleyen işletmelere net vergi avantajları sağlarken, çalışma süreleri ve personel yapısı üzerinde de yeni çerçeve çizmektedir. Şirketler, teşviklerden yararlanmak için gerekli düzenlemeleri yaparak istihdam yapılarında uygun ayarlamaları gerçekleştirebilir.


https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o2410cf10-9228-4477-a3c7-76916664b951.webp

Teknoloji geliştiren personel için sağlanan teşviklere ilişkin usul ve esaslar belirlendi

Bir grafik tasarımcının kahve lekeli masasından notlar

Son zamanlarda her toplantıda, her kahve molasında, hatta kuaförde bile aynı sorular yükseliyor:
“Abi bu yapay zekâ araçları yaratıcı gücümüzü köreltir mi?”
“Tasarım bitti, şimdi her şey Yapay Zeka yapıyor.”
“Gelecek tasarımcılar için karanlık mı görünüyor?”

Bir dijital tasarımcı olarak cevabım net: Yapay Zekâ araçları yaratıcı gücü köreltmez, ama tembelleştirebilir.

Yapay Zeka muhteşem bir araç kutusudur; asla amaç değildir. İçgörü ve duygular olmadan insan kadar hayal kuramaz.

Tıpkı Photoshop’a ilk günler geçtiğinde olduğu gibi. Hatırlar mısınız, dergilerde rötuşu elle yapardık, cutterla harf keserdik. Şimdi Ctrl+Z ile hata yapmanın lüksü var. O zaman da “Bu program insan elini öldürecek” denmişti. Ama öldürmedi. Ellerimizi biraz daha az boya ile buladık, o kadar.

Eğitmenliğim sırasında, dijital tasarım öğrencilere öcü gibi bakılırdı; şimdi dijitalsiz tasarım yapan kimse kalmadı. Yöntem, kültür ve araçlar değişir, gelişir; ama amaç ve yaratıcılık baki kalır.

Yapay zekâ araçları bana göre dijital tasarımcının yeni kalem kutusu. Eskiden 20 fırça, şimdi 2000. Peki sorun nerede? Kalem kutusu büyük diye Picasso olmuyor. 2000 fırçan olabilir, ama ruhsuz bir çizgiyi kimse kurtaramaz.

Midjourney, DALL·E, Stable Diffusion… Hepsi yeni nesil “çiz bakalım” kalemler. Ama yaratıcılık hâlâ senin beyninde ve hayal gücünde. Yoksa “uzaylı penguen” yazarsın; o da sana uzaylı penguen çizer. Ama mesele şu: Pengueni neden uzaylı yaptın? Onun arkasındaki hikâyeyi kurmazsan, çıkan görsel sadece dijital gürültü olur.

Bir soru mu: dijital kolaj mı, yoksa gerçek anlamda bir problem çözümü mü arıyorsun? Çözümün özü şu: Şöhretli bir ego tuzağına düşme. Tasarım camiasında gizli bir gurur vardır: “Çizgim daha organik, daha özgün.” Bazen üç gün uğraştığımız afişi Yapay Zeka kardeşimiz 15 saniyede halledebiliyor. Burada sinirler bozuluyor. Ama şunu unutma: Yapay Zeka fikir üretir, karar veremez. O varyasyonlar sunar, seçimi yapan senin gözündür. Işıkla gölgeyi verir, ama ruh hâlâ senin kahve uykusuzluğunda saklıdır.

Köreltmez. Ama hazır ya da rahatına düşkün tasarımcıyı tembelleştirebilir. Yani yapay zeka, tasarımcıyı değil, “kopyala-yapıştır kafasını” besler.

Bir grafiker için yaratıcılık, müşterinin “Şu logoyu biraz daha büyütsek mi?” sorusuna bile sabırla çözüm bulmaktır. Bunu yapay zeka asla çözemez. (Keşke yapay zekaya “müşteriyi ikna et” diye komut verebilsek, ama henüz değiliz 😅)

Peki ne yapmalı?

Yapay zekayı rakip değil, asistan gibi görmek. Onunla oyna, dener, yanıl. Sonuçta çıkanı körü körüne değil, seçici gözle ele almak.

Sonuçta tasarımın kalbi hâlâ insanda: hikâye, duygu, mizah, göz kırpış… Bunlar makineler tarafından şu anda yapılamıyor.

Yapay zekâ araçları yaratıcılığı köreltmez, ama rahatına düşkün tasarımcıyı köreltir.

Tavsiye: yapay zekayı yanına al, rakip gibi değil, stajyer gibi kullan. Sen aklı, ruhu ve espriyi ver; o da ışığı-gölgeyi ayarlasın.

Unutma: “Bir tasarımı harika yapan şey, kullandığın araç değil, hikâyeyi kimin anlattığıdır.”

Tasarımcının aklında daha güzel bir sonbahar dilerim!

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/oc97a1316-5c08-46f7-a5f4-4e55994a7e73.webp

Yapay Zeka Araçları Yaratıcılığı Köreltir mi?

Çin, yapay zeka yarışında küresel liderlik hedefiyle çarpıcı bir adım atıyor.

1 Eylül 2025 itibarıyla ilkokul ve lise öğrencileri için yapay zeka eğitimi zorunlu olacak. 6 yaşından itibaren temel kavramlarla tanışan öğrenciler, lise düzeyinde kendi yapay zeka projelerini geliştirmeyi hedefleyecekler.

Bu karar, Çin’i yapay zeka eğitimini ulusal müfredata en erken aşamada entegre eden ilk ülkelerden biri yapıyor.

Yeni sistemde öğrenciler her yıl en az sekiz saat yapay zeka dersi alacak. Küçük yaş grubuna akıllı hoparlör ya da yüz tanıma gibi günlük teknolojiler üzerinden temel kavramlar aktarılacak. Ortaokul seviyesinde makine öğrenmesi, veri işleme ve yapay zeka uygulamaları ele alınacak. Lise döneminde ise öğrenciler proje tabanlı çalışmalarla kendi yapay zeka sistemlerini geliştirmeyi deneyecekler.

Böylece yapay zeka eğitimi, matematik ve okuma-yazma gibi temel derslerin yanına eklenmiş olacak.

Yetkililer, yapay zeka derslerinin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) derslerine entegre edilebileceğini ya da bağımsız bir ders olarak okutulabileceğini belirtti. Okullar bu konuda esnek olacak. Bazı kurumlar haftalık kısa dersler koyarken, bazıları bir haftalık yoğunlaştırılmış eğitim yapabilecek.

Müfredat aynı zamanda yapay zeka etiğini de kapsayacak; “öğretmen-öğrenci-makine” üçgeninde sorumlu kullanımın önemine vurgu yapılacak.

Öte yandan yalnız Çin değil, dünyanın farklı bölgelerinde AI eğitimi gündeme gelmeye başladı. Kaliforniya, geçtiğimiz yıl yapay zeka okuryazarlığının müfredata eklenmesini tartıştı ve bu yönde bir yasa geçirdi. İtalya ise bazı sınıflarda pilot uygulamalar başlatarak öğrencilere yapay zeka araçlarını tanıtıyor. Ancak Çin’in yaptığı gibi tüm ülkede zorunlu hale getiren başka bir örnek şimdilik yok.

https://junkyard.sfo3.cdn.digitaloceanspaces.com/n1/images/o9c057a58-ce84-424a-97d8-3408707da6f1.webp

Dragon kapsülü ISS'in yörüngesini yükseltti: SpaceX'in yörünge operasyonu başarıyla tamamlandı

Teknoloji

Lise öğrencileri, atom altı parçacığının görüntülenmesi projeleriyle NASA'dan davet aldı

Teknoloji geliştiren personel için sağlanan teşviklere ilişkin usul ve esaslar belirlendi

Yapay Zeka Araçları Yaratıcılığı Köreltir mi?

Çin Yapay Zeka Eğitimini Okullarda Zorunlu Hale Getirdi: 6 Yaşından İtibaren Dersler Başlıyor

İlgili Haberler

Uzmanlara göre, NASA'nın 2030'a kadar Ay'a nükleer reaktör kurma projesi "zorluklarla dolu"

Starship’in 10.Test Uçuşu Hava Koşulları Nedeniyle Ertelendi: SpaceX Sabırla Yeni Fırsatı Bekliyor

SpaceX'in Starship roketi 10. test uçuşunu başarıyla tamamladı

NASA Astronotu Maaşını Açıkladı: Sanıldığı Kadar Yüksek Değil