Fransa'da siyasi kriz, ekonomiyi çıkmaza sürüklüyor

Fransa'da 2025 bütçesi üzerinde muhalefetle uzlaşı sağlanamayınca, 4 Aralık 2024'te göreve gelen François Bayrou hükümeti 8 Eylül'de güven oylamasına hazırlanıyor. Muhalefetten net bir uzlaşma çıkmaması halinde Fransa yeniden hükümetsiz kalabilir. Uzmanlar, Haziran 2024'te Ulusal Meclis'in feshiyle başlayan siyasi istikrarsızlığın yeni bir dönüm noktası olabileceğini, bunun finansal piyasaları sarsacak türbülans yaratabileceğini belirtiyor. Bayrou'nun sürpriz güven oylaması planı sonrası CAC40 endeksi pazartesi yüzde 1,6 düşerken, dün yüzde 1,5 geriledi. BNP Paribas ve Société Générale yüzde 6'dan fazla değer kaybetti. 10 yıllık Fransız devlet tahvili getirileri yüzde 3,53'e yükselerek Mart 2025'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Şu anda yaklaşık yüzde 3,50 düzeyinde seyrediyor. Aşırı sağ lider Marine Le Pen meclisin yeniden feshedilmesini savunuyor; sol kanat ise Bayrou hükümetinin yerine geçebileceklerini ifade ediyor. Fransa, Avro Bölgesi'nin ikinci büyük ekonomisi olarak kamu borcunun GSYH'ye oranında yüzde 113 ile AB'de üçüncü sırada ve bütçe açığı yüzde 5,8 ile en yüksekler arasında yer alıyor. Krizin merkezinde 2026 bütçesi bulunuyor. 15 Temmuz'da sunulan mali plan, 2025'te öngörülen yüzde 5,4'lük açığı 2026'da 4,6'ya ve 2029'da 2,8'e düşürmeyi hedefliyor. 2026 bütçesi için öngörülen 43,8 milyar avroluk tasarrufun yaklaşık yüzde 80'i harcama kesintileri, kamu sektöründe işe alımların kısıtlanması, emeklilik ve vergi dilimi endekslemesinin dondurulması ve iki resmi tatilin kaldırılmasından kaynaklanacak. Hükümetin muhtemel düşüşünün Fransa ekonomisini ağır biçimde etkilemesi bekleniyor. Bu yıl büyümenin sadece yüzde 0,8 olması ve genel belirsizliğin ekonomiyi etkileyebileceği öngörülüyor. Berenberg Ekonomisti Salomon Fiedler, AA muhabirine Bayrou’nun 8 Eylül'de yapacağı güven oylamasını kaybetme riskinin yüksek olduğunu söyledi. Hükümetin parlamentoda çoğunluğa sahip olmadığını belirten Fiedler, sağ veya sol kanattan en azından örtük bir desteğe ihtiyaç duyulduğunu ancak milletvekillerinin her iki yandan da ona karşı çıktığını ifade etti. Fiedler'e göre artık mutlak çoğunluk yerine basit çoğunluk bile hükümeti düşürmeye yetecek. Fransa'nın sorununun maliye politikası olduğunu vurgulayan Fiedler, bütçe açığını acil olarak kontrol altına alınması gerektiğini belirtti. Bayrou'nun açığı azaltmayı hedefleyen planlarının parlamentonun geniş bir kesimi tarafından kabul edilmeyebileceğini ekledi. Bayrou güven oylamasını kaybederse siyasi top Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un sahasına düşecek. Macron'un olası seçenekleri arasında erken parlamento seçimleri veya geçici bir hükümet kurmak yer alabilir; ancak bu senaryolar da siyasi gündemin sınırlı olmasıyla karşı karşıyken, yeni bir başbakan atanması halinde dahi aynı parlamenton ve mali sıkıntılarla karşılaşılması muhtemeldir. Fiedler, Fransa'nın mali durumunun esas olarak aşırı harcamalar nedeniyle sürdürülebilir olmadığını vurguluyor. Bayrou'nun 2024 bütçe açığını yüzde 5,8 olarak gördüğünü ve 2025'te yüzde 5,4, 2029'da yüzde 3 hedeflediğini, 2026 bütçesinde ise açığı yüzde 4,6'ya düşürmeyi amaçladığını belirtti. Bu hedeflere ulaşmak için iki resmi tatilin kaldırılması, vergi oranları ve sosyal güvenlik ile emeklilik ödemelerinin enflasyona göre endekslenmesinin dondurulması ve birçok devlet harcamasının tasarruf içerikli biçimde yeniden yapılandırılması öngörülüyor; ayrıca bazı ek vergiler de gündemde. Bayrou, açığın azaltılması konusunda kararlı olsa da, önerilerin geniş destek bulmadığı belirtiliyor.